Uprawa jęczmienia ozimego może przynieść rolnikowi duże korzyści finansowe. Jest to zboże, które obok pszenicy ma największy potencjał plonotwórczy ze wszystkich roślin uprawianych w Polsce. Zobacz, co warto wiedzieć przed zasianiem tego zboża!
Jęczmień jest rośliną uprawianą od wieków. Naukowcy odkryli, że pierwsze pola jęczmienne powstawały już ponad 10 tysięcy lat temu. Jęczmień swoją popularność zawdzięcza głównie wysokiemu potencjałowi plonotwórczemu, podobnie jak pszenica. Zboże to hodowane jest obecnie głównie w celu wytwarzania słodu, który ma służyć produkcji piwa, do wyrobu kasz, a także jako roślina paszowa. Z palonego jęczmienia wytwarza się popularną kawę zbożową. Uprawa jęczmienia ozimego, to dobry wybór dla rolników, którzy są właścicielami ziemi z wysokiej jakości glebą.
Jęczmień ozimy – charakterystyka
Wśród wszystkich zbóż ozimych jęczmień ma najkrótszy okres wegetacji. Roślina ta wcześnie dojrzewa, co pozwala na lepszą organizację żniw. Krótka wegetacja sprawia też, że zboże to ma dużą tolerancję na suszę. Jęczmień jest bardzo dobrym przedplonem dla rzepaku ozimego. Wśród wad tej rośliny uprawnej można wymienić małą wierność planowania, która wynika z niskiej zimnotrwałości i wrażliwości na kulturę gleby.
Wymagania glebowe i uprawa
Jęczmień ozimy ma mniejsze wymagania glebowe niż pszenica, ale większe niż żyto. Najlepsze dla niego będą kompleksy glebowe pszenne bardzo dobre i dobre, żytnie bardzo dobre, pszenne i zbożowe górskie. Otrzymanie dobrego plonu jest wysoce uzależnione od agrotechniki oraz kultury gleby. Ziemia powinna mieć odczyn 6,0 do 6,8 w skali pH i zawierać możliwie jak najwięcej próchnicy. Zawartość fosforu, potasu oraz magnezu powinna być na poziomie średnim.
Uprawa jęczmienia w monokulturze
Nie zaleca się uprawy jęczmienia ozimego w monokulturze, ponieważ może to narazić hodowlę na porażenia chorobami grzybowymi. Jęczmień to stosunkowo wymagające zboże, które potrzebuje bardzo starannej uprawy. Prace pożniwne powinno się wykonać przy użyciu pługu lub brony talerzowej. Orkę siewną należy zrobić na dwa tygodnie przed planowanym siewem, ponieważ ziemia do uprawy jęczmienia ozimego musi zdążyć odleżeć.
Siew jęczmienia
Jeżeli przedplonem jęczmienia jest roślina zbożowa, to orka przedsiewna powinna zostać wykonana na głębokość 25 centymetrów. W przypadku, kiedy przedplonem były ziemniaki, to orka może być płytsza. Przed wysiewem konieczne jest sprawdzenie odczynu gleby. Jeżeli gleba jest kwaśna, to trzeba zastosować wapno tlenkowe lub węglowane. Warto też sprawdzić zasobność ziemi w magnez, jeżeli będzie go zbyt mało, to należy użyć wapna magnezowego. Siew jęczmienia ozimego przypada zwykle pomiędzy 12 a 23 września. Termin siewu może ulec wydłużeniu z uwagi na warunki pogodowe, w takim wypadku warto zastanowić się nad odmianami, które sprawdzają się w warunkach opóźnionego siewu.
Nawożenie w uprawie jęczmienia ozimego
Ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy, jęczmień ma duże wymagania w kwestii nawozu. Roślina pobiera około 20 kg azotu, 22 kg potasu, 11 kg fosforu i 7 kg wapnia. Nawożenie azotem na jesień nie powinno być zbyt intensywne i powinno być wykonywane tylko na glebach z niedoborem tego pierwiastka. Dawka przedsiewna nie może być większa niż 20 kg na hektar. Zbyt duża ilość azotu może doprowadzić do gorszej zimnotrwałości. Prawidłowo dobrana dawka tego pierwiastka wpłynie na dobry rozwój korzenny rośliny, a to doprowadzi do większego plonowania.
Nawożenie fosforem i potasem
Fosfor i potas należy stosować jeszcze w okresie przedsiewnym. Dzięki odpowiedniemu dawkowaniu roślina będzie rosła szybciej. Rośliny dobrze zaopatrzone w fosfor będą wcześniej wchodziły w fazę wegetacji, zintensyfikowane będzie też ich kwitnienie. Pierwiastek kontroluje gospodarkę wodną, co uodparnia roślinę na okres suszy. Wpływa też na otwieranie i zamykanie aparatów szparkowych, co sprawi, że zboże lepiej przezimuje.
Ochrona jęczmienia ozimego
Cieplejsze okresy jesieni oraz łagodne zimy mogą doprowadzić do infekcji powodowanych przez patogeny chorobotwórcze. Objawy infekcji widać już w fazie wschodów jęczmienia. Choroby przenoszone są przez ziarno wcześniej zainfekowane oraz przez resztki pożniwne. Infekcja wpływa na gorsze zimowanie rośliny. Rozwój chorób można ograniczyć, stosując odpowiednie zabiegi profilaktyczne. Przede wszystkim ważny jest zdrowy materiał siewny, dlatego warto go kupować ze sprawdzonego źródła.
Zabiegi fungicydowe
Uprawa jęczmienia ozimego może być zagrożona dużą liczbą chorób, dlatego ważna jest ochrona plantacji poprzez zabiegi fungicydowe. Zabiegi te poprawią wzrost i rozwój rośliny po okresie zimowym. Zboże będzie miało większą mrozoodporność. Odpowiednie przezimowanie ma bardzo duży wpływ na ostateczny plon, dlatego trzeba roślinę chronić przed chorobami.
Zbiór jęczmienia ozimego
Zbiór jęczmienia powinien rozpocząć się w okresie dojrzałości martwej. Ziarno powinno mieć około 14% wilgotności. Suche ziarno może być narażone na uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej termin zbioru przypada na pierwszą dekadę lipca. Opóźnienie zbioru może doprowadzić do porażenia przez choroby grzybowe. Jęczmień przechowywany jest w stanie oplewionym.
Uprawa jęczmienia ozimego będzie dobrym wyborem dla rolników posiadających pola z wysokiej jakości glebą. Pozwoli ona osiągnąć wysokie plonowanie, które przełoży się na duży zysk.
Powiązane artykuły:
- Jęczmień – uprawa odmian ozimych i jarych. Nawożenie, wymagania glebowe, siew i inne ważne informacje
- Uprawa jęczmienia jarego – siew, nawożenie i zbiory. Co warto wiedzieć?
- Choroby jęczmienia ozimego – plamistość siatkowa jęczmienia, pasiastość i inne choroby grzybowe. Dowiedz się, jak je zwalczać i chronić zboże
- Choroby jęczmienia jarego, które każdy rolnik powinien znać – jak rozpoznać plamistość siatkową liści jęczmienia?
- Termin siewu pszenżyta ozimego i jarego – poradnik