Nawożenie azotem jest niezbędne dla prawidłowego wzrostu roślin i plonowania upraw. Odpowiednie dawkowanie i trzymanie się harmonogramu prac gwarantuje rolnikom udane zbiory.
Azot to pierwiastek, bez którego na Ziemi nie istniałoby życie. Ma zastosowanie nie tylko w rolnictwie, ale też wielu gałęziach przemysłu. Z obawy o stan środowiska naturalnego jego wykorzystanie podlega pewnym ograniczeniom. Mimo to nawożenie azotem jest konieczne dla uzyskania obfitych plonów zarówno na polach, jak i przydomowych ogrodach.
Nawożenie azotem – dlaczego jest konieczne?
Stosowanie nawozów azotowych jest niezbędne, by rośliny prawidłowo rosły i dobrze plonowały. Uprawy rolnicze oraz ogrodnicze potrzebują do tego także innych składników pokarmowych – między innymi fosforu oraz potasu. Jednak to właśnie azot jest pobierany przez nie w naprawdę dużych ilościach. Największe zapotrzebowanie roślin na azot pojawia się wraz z początkiem wegetacji, kiedy kształtują się ich systemy korzeniowe oraz części naziemne. Pierwiastek jest ważny również z innych powodów:
- jako że stanowi składnik między innymi chlorofilu, odpowiada za prawidłowe wybarwienie pędów;
- wpływa na lepsze przyswajanie innych pierwiastków, które są niezbędne dla optymalnego rozwoju roślin.
Zasobność gleby w azot
Azot występuje w glebie naturalnie. Znajduje się w próchnicy składającej się na jej górną warstwę. Jego źródłem są resztki organiczne, które dostały się do podłoża i tam uległy rozkładowi. Trzeba przy tym zaznaczyć, że ilość azotu w glebie nie utrzymuje się na stałym poziomie. Zależy przede wszystkim od pory roku oraz warunków pogodowych. Największe braki azotu mineralnego odczuwane są zimą oraz latem, gdy przez cały sezon rośliny potrzebowały go do wzrostu i dojrzewania. Dlatego, aby utrzymać zdolność plonotwórczą, należy regularnie dostarczać dawki nawozów w odpowiednich terminach. Mając to na uwadze, zwłaszcza w przypadku dużych upraw rolnych, warto wykonać analizę chemiczną gleby i sprawdzić jej odczyn, a plan nawożenia azotem dostosować do wyników badania.
W jaki sposób rośliny pobierają azot z gleby?
Do pobierania azotu rośliny wykorzystują swoje korzenie. Pierwiastek przyswajany jest z roztworu glebowego przede wszystkim w postaci jonów amonowych, aminokwasów, azotanów i mocznika. Co ciekawe, rośliny motylkowe wykształciły zdolność asymilowania azotu z powietrza i przekazywania go do podłoża, więc uprawianie ich jako poplon również wzbogaca glebę. Konieczne do tego jest jednak wejście w symbiozę z bakteriami, które wykazują zdolność wiązania azotu atmosferycznego.
Czy forma nawozu azotowego ma znaczenie?
Forma azotu ma znaczenie, ponieważ to od niej zależy, jak szybko roślina da radę go przyswoić. Pierwiastek dostarczany jest do gleby zarówno w nawozach naturalnych, jak i nawozach mineralnych. Nawozy azotowe dzielimy na następujące typy:
- saletrzane;
- amonowe;
- mocznik.
Przed planowanym siewem należy zastosować nawóz amonowy albo mocznik, ponieważ jest to forma długo działająca, która dostarczy azotu w momencie najbardziej intensywnego wzrostu roślin naziemnych. Z tego powodu po rozrzuceniu, należy połączyć go z glebą. Unikniesz wtedy strat azotu spowodowanych utlenianiem. Azot w formie saletrzanej jest natomiast odpowiedni do nawożenia pogłównego. Praktykuje się je w okresie wegetacji, gdy rośliny potrzebują łatwo przyswajalnego nawozu. Z myślą o ogrodnikach-amatorach oraz działkowcach wprowadzono mieszanki (w formie stałej bądź płynu), które przygotowano dla konkretnych grup roślin. Są dobrze zbilansowane i łatwo z nich korzystać.
Jak i kiedy stosować nawożenie azotem?
Od kilku lat rolnicy muszą stosować do zaleceń, które znajdują się w „Programie działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Skrócił on między innymi okres stosowania nawozów azotowych – teraz jest to możliwe od 1 marca do około połowy października z zachowaniem zimowej przerwy. Niezależnie od tego, trzeba dobrze wybrać porę, w jakiej zostanie przeprowadzone nawożenie azotem.
Wiosenne nawożenie azotem
Podczas wegetacji rośliny pobierają naprawdę duże ilości azotu. Wiosenne nawożenie jest ważne zwłaszcza w przypadku ozimin, którym pierwsza dawka nawozu pomaga zregenerować się po zimowych miesiącach. Bardzo duże zapotrzebowanie na ten pierwiastek wykazuje rzepak. Na początku sezonu nawożenie azotem wykonuje się nie tylko na polach – praca potrzebna jest także w ogrodach i na działkach, gdzie hoduje się warzywa. Trzeba przy tym pamiętać, by dawkowanie zakończyć w sierpniu i dać czas roślinom na przygotowanie się do zimy. Jesienią w ogrodzie najlepiej skupiać się na nawozach zawierających potas i fosfor.
Nawożenie azotem jesienią
Zapotrzebowanie na azot jesienią zależy od gatunku, więc nie przy każdej uprawie wskazane jest dostarczanie pierwiastka o tej porze roku. Warto wspomagać nim zboża ozime oraz rzepak ozimy. Podczas dawkowania koniecznie trzeba zachować ostrożność i zwracać uwagę na indywidualne zapotrzebowanie roślin. Dodatkowe utrudnienie stanowi pora, kiedy należy zakończyć nawożenie azotem – trzeba z nim zdążyć przed początkiem listopada.
Nawożenie dolistne azotem
Oprócz aplikowania nawozu bezpośrednio do gleby, do programu nawożenia azotem warto włączyć dokarmianie dolistne. W tym celu najlepiej wykorzystać wodny roztwór mocznika lub gotowe nawozy, które są wytwarzane na jego bazie. Trzeba odpowiednio dobrać porę – najlepszy jest pochmurny dzień (ranek lub popołudnie) o wysokiej wilgotności powietrza. Z dokarmianiem dolistnym należy zaczekać, aż ustąpią przymrozki.
Niedobór i nadmiar azotu
Zarówno niedobór, jak i nadmiar azotu mają niekorzystny wpływ na rośliny. Jeżeli zostaną nim przenawożone słabiej kwitną, wydłuża się także okres ich wegetacji. Zbyt duża ilość tego pierwiastka daje o sobie znać również w barwie pędów, która jest ciemnozielona. Z kolei gdy azotu jest zbyt mało, pędy oraz liście mają bardzo jasny kolor, mogą też żółknąć. Poza tym rośliny nie rosną zbyt dobrze, szybciej owocują, a same owoce są źle wykształcone.
Nawożenie azotem wymaga dużej uwagi, odpowiedniego dobierania dawek oraz stosowania wtedy, kiedy jest to konieczne. Pierwiastek jest niezbędny do wzrostu, dlatego trzeba go dostarczać zarówno roślinom uprawnym, jak i ogrodowym. Umiejętne przeprowadzenie tego procesu sprawi, że będą szybko rosnąć, odwdzięczając się dobrymi plonami.