Proso – uprawa tego zboża znana jest od setek lat. Jego ziarna zawierają dużo mikroelementów i witamin. Może być doskonałym elementem diety bezglutenowej. Czy warto rozważyć siew prosa na terenie swojego gospodarstwa? Sprawdź!
Proso zwyczajne, czyli Panicum miliaceum, ma wielorakie zastosowanie ze względu na swoje liczne właściwości. Wyroby z tego zboża, czyli przede wszystkim kasza jaglana, polecane są osobom zmagającym się z celiakią i nietolerancją glutenu. Dodatkowo jego wartość paszowa jest wyższa niż innych zbóż, więc sprawdzi się jako pasza dla zwierząt hodowlanych. Średnie plony w Polsce wynoszą około 2,7 t/ha. Jeżeli zastanawiasz się, co zasiać na terenie swojego gospodarstwa, to dobrym wyborem będzie właśnie proso. Uprawa ta może przynieść spore korzyści finansowe.
Charakterystyka prosa
Proso jest rośliną o głębokim zakorzenieniu, które może sięgać nawet jednego metra w głąb ziemi. Dzięki temu może pobierać wodę z gleby suchej. Źdźbło dorasta do 1,5 metra wysokości. Kwiatostan złożony jest z głównego pędu oraz kilku rzędowych rozgałęzień. Jest to roślina samopylna, ale mogą ją także zapylać owady. Ziarna składają się z węglowodanów, białka i tłuszczów.
Wymagania glebowe, temperaturowe i klimatyczne prosa
Proso ma wysokie wymagania co do temperatury i światła. Do kiełkowania wymaga przynajmniej 8°C, w czasie wegetacji roślina potrzebuje temperatury nie mniejszej od 15°C. Przymrozki w okolicy maja, mogą wpłynąć negatywnie na plonowanie. Okres wegetacji trwa do 115 dni. Ostateczny termin zbioru jest zależny od wielu czynników, głównie odmiany prosa. Zboże to nie ma dużych wymagań glebowych. Trzeba jedynie unikać terenów o ziemi ciężkiej i podmokłej. Proso dobrze radzi sobie na glebach lekkich o niewielkim zachwaszczeniu.
Gdzie siać proso? Uprawa na poplonach ozimych
Najlepsze plony daje zasadzenie prosa na kompleksach bardzo dobrych żytnich lub pszennych dobrych. Roślina ma mniejsze od żyta zapotrzebowanie na wodę, więc może je zastąpić na glebach lekkich. Najlepszymi przedplonami dla prosa są rośliny motylkowe, strączkowe i okopowe na oborniku. Ze względu na późniejszy termin siewu, roślina może być uprawiana po poplonach ozimych, czyli np. życie.
Uprawa prosa – nawożenie
Nawożenie prosa podobne jest jak w przypadku pszenicy jarej. Roślina wymaga łatwo dostępnych składników. Przede wszystkim na początku wegetacji pobiera dużo azotu. W miarę rozwoju zwiększa się zapotrzebowanie na potas oraz fosfor. Jeżeli gleba nie jest bogata, to składniki dodaje się przedsiewnie. Ilość nawozu zależy w dużej mierze także od przedplonu. Najczęściej stosuje się dawkę około 50 kg azotu, 35 kg nawozu fosforowego oraz 50 kg potasu.
Kiedy rozpocząć siew?
Najlepsze plony można uzyskać, kiedy proso zasieje się pod koniec maja. Zbyt wczesny wysiew może sprawić, że przymrozki i zachwaszczenie wpłyną na późniejsze wypełnienie ziarna prosa. Norma wysiewu to około 20 kg/ha. Rzadki zasiew może zwiększyć zachwaszczenie i przedłużyć okres wegetacji, co doprowadzi do nierównomiernego dojrzewania. Z kolei zbyt gęsto zasiane proso to ryzyko wylegania. Głębokość siewu powinna wynosić około 2 cm na glebach ciężkich i do 4 cm na lekkich.
Ochrona roślin
Proso rośnie stosunkowo szybko. Zaczyna wschodzić już po około 7 dniach od zasiania. Później następuje zahamowanie wzrostu, które sprzyja zachwaszczaniu. Aby temu przeciwdziałać, powinno się wykonać bronowanie. Dwa takie zabiegi w fazie krzewienia i strzelania w źdźbło powinny pomóc pozbyć się chwastów. Jeżeli nie będzie to jednak wystarczające, to trzeba sięgnąć po preparaty chemiczne. Do zwalczania chwastów używa się herbicydów, trzeba jednak uważnie dobierać ich ilości, żeby nie zniszczyć prosa. Najgroźniejszym szkodnikiem dla prosa jest omacnica prosowianka, a do jej usunięcia trzeba użyć lambda-cyhalotryny, mieszaniny tiachloprydu z deltametryną.
Co należy wiedzieć o zbiorach prosa?
Dojrzewanie rozpoczyna się w drugiej w drugiej połowie sierpnia, ale zdarzają się wypadki, w których przeciąga się to nawet do połowy września. Dojrzewanie całej rośliny przebiega nierównomiernie, co może powodować straty wynikające z osypywania ziaren. Zbiory rozpoczyna się, kiedy ziarna znajdujące się w górnej części wiech są całkowicie dojrzałe, a środkowa część ziaren ma dojrzałość woskową. Słoma ma wtedy jeszcze kolor zielony. Samo ziarno wymaga dosuszania, aby jego wilgotność nie przekraczała 15%.
W jakim celu uprawia się proso?
Słoma i plewy prosa mają jakość dorównującą średniej jakości sianu. Ma wyższą wartość paszową od innych zbóż. Część gatunków występujących w Polsce może być wykorzystywana na kiszonkę. Proso wykorzystuje się także w produkcji piwa, spirytusu, skrobi oraz cukru gronowego. Proso konsumuje się w postaci kaszy jaglanej, która zawiera wiele witamin z grupy A i B.
Czy warto zasiać proso na terenie gospodarstwa rolniczego?
Proso sieje się przede wszystkim w gospodarstwach ekologicznych. Dzięki wartościom odżywczym łatwo jest znaleźć korzystny rynek zbytu na to zboże. Badania mówią, że na dobrej ziemi, można uzyskać nawet od 3 do 4 ton z jednego hektara, co jest bardzo wysokim wynikiem. Proso jest jednym z najbardziej niedocenianych zbóż sadzonych w naszym kraju.
W Polsce sadzi się obecnie zdecydowanie mniej prosa niż innych roślin zbożowych. Jeżeli masz duże gospodarstwo, to warto zainwestować w proso. Uprawa nie jest trudna, a rynek zbytu jest bardzo duży.