Nawożenie roślin to powszechnie wykorzystywana praktyka. Nawozy uzupełniają pierwiastki, których brakuje uprawom. Jak działają nawozy fosforowe? Czy nawożenie nimi jest zawsze skuteczne? Sprawdź!
Fosfor to bardzo istotny pierwiastek. Nawozy wieloskładnikowe zawierają zazwyczaj ten makroelement oraz potas i azot. Taka kombinacja pozwala przyspieszyć rozwój upraw. Jak działają nawozy fosforowe? Dlaczego fosfor jest aż tak ważny? Dowiedz się z naszego artykułu.
Dlaczego stosuje się nawozy fosforowe?
Fosfor to jeden z kluczowych pierwiastków dla roślin. Ten makroelement wpływa na obfitość plonów oraz ogólny stan uprawy. Warto mieć świadomość tego, że w ziemi występują różne związki fosforu zarówno te organiczne, jak i mineralne. Jeżeli chcesz uzupełnić fosfor w naszej glebie, możesz wykorzystać: nawozy fosforowe, resztki pożniwne, nawozy organiczne. Warto zadbać o odpowiednią ilość pierwiastków w glebie, ponieważ są one bardzo ważnym elementem, niezbędnym do rozwoju roślin.
Fosfor w Polsce
Gleby w naszym kraju wykazują wysoką lub bardzo wysoką zawartość fosforu na 41% terenu naszego państwa. Niestety jednocześnie, aż 33% gleb wykazuje niską, bądź bardzo niską zawartość tego pierwiastka. Skąd taka duża dysproporcja? Wynika ona z tego, z jakiej skały macierzystej gleba została ukształtowana. Nawożenie zawsze powinno opierać się na analizie gleby. Żeby dostarczyć do jej składu właściwych pierwiastków, najpierw musimy określić, jakie makroelementy już się tam znajdują. Przydatne będzie również określenie pH ziemi, ponieważ ma to spory wpływ na przyswajalność fosforu.
Przyswajalność jest zależna od pH gleby
Ogrodnicy, którzy stosują różnego rodzaju środki wspomagające rozwój roślin, zapominają często o tym, że nawożenie to nic innego jak chemia w praktyce. Konieczna jest znajomość podstawowych reakcji chemicznych, w przeciwnym razie nawożenie może być nieskuteczne. Przyswajalność fosforu jest ściśle połączona z pH gleby. Najwyższa przyswajalność mieści się w przedziale pH 5,6–7,2. Dla ułatwienia niektórzy zawężają tę wartość do pH 6–7. Niestety około 40% gleb w naszym kraju ma odczyn kwaśny, w związku z tym, często konieczne jest wapnowanie, które ma na celu zmianę pH gleby.
Jak rośliny pobierają fosfor?
Rośliny mogą pobierać fosfor w dwóch formach. Pierwszą jest jon fosforowy jednowartościowy, który najczęściej pobierany jest z gleby o odczynie kwaśnym lub lekko kwaśnym. W takich glebach wiąże się on z żelazem, manganem oraz glinem, tworząc nierozpuszczalne sole. Drugi rodzaj to jon fosforowy dwuwartościowy, który rośliny pobierają z gleby o odczynie zasadowym lub lekko kwaśnym. W tym przypadku łączy się on z jonami wapnia oraz magnezu. W ten sposób tworzy nierozpuszczalne sole. Nasze uprawy znacznie częściej korzystają z pierwszego wariantu, czyli jonów jednowartościowych.
Problematyka pH gleby
Zły odczyn pH gleby powoduje, że uprawy nie osiągają swojego pełnego potencjału, ponieważ nie są w stanie skutecznie przyswoić fosforu. Nawet jeżeli starasz się dostarczyć pierwiastek w formie nawozów mineralnych lub organicznych, to rośliny z tego nie skorzystają. Jeżeli pH gleby będzie zbyt niskie to fosfor może zostać bezpowrotnie stracony w wyniku takich reakcji jak erozja wietrzna, czy wymywanie w głąb profilu glebowego. W takim wypadku nieważne, jak wiele nawozów dostarczymy, nasze uprawy na tym nie skorzystają, a plony nie będą optymalne.
Rodzaje nawozów
Nawozy fosforowe dzielimy, uznając za kryterium rozpuszczalność związków w wodzie. Na tej podstawie możemy wyróżnić preparaty: wolno działające oraz szybko działające. Przykładem wolno działających nawozów są superfosfaty. Szybko działające to np. fosforan mocznika. Wcześniejszy podział opierał się na rozpuszczalności związków fosforu, a nie nawozu. W ten sposób dzielono nawozy na te zawierające związki fosforu rozpuszczalne w wodzie, były to superfosaty oraz te rozpuszczalne w 2% kwasie cytrynowym. Trzecią grupą były związki rozpuszczalne w mocnych kwasach mineralnych np. mączka kostna.
Deficyt fosforu – czy rośliny go sygnalizują?
Niedobory pierwiastków są często sygnalizowane przez rośliny. Poprzez uważną obserwację zmian, jakie zachodzą na uprawach, możemy domyślić się, czego im brakuje. Pierwsze sygnały świadczące o tym, że w podłożu znajduje się zbyt mało fosforu, możemy zauważyć na starszych liściach. Jeżeli nie zareagujemy dostatecznie szybko, również młode liście mogą zostać zarażone. Pamiętaj o tym, że takie objawy nie zawsze muszą świadczyć o braku tego pierwiastka w glebie, czasem może to wynikać z niewielkiej przyswajalności, której powodem może być odczyn pH ziemi.
Co mówią nam skarłowaciałe rośliny?
Niedobór pierwiastków, w szczególności fosforu możesz zauważyć na podstawie wyglądu roślin. Chodzi o szereg zjawisk takich jak słabsze kiełkowanie, mniejsza powierzchnia liści, późne kwitnienie oraz mniejsze owocowanie. Bardzo charakterystycznym objawem jest fioletowo-purpurowa barwa liści, która wynika z nagromadzenia się antocyjanów. Rośliny mogą wykazywać skarłowacenie oraz przedwcześnie gubić liście. Pod ziemią system korzeniowy rozwija się znacznie gorzej. Takie rośliny będą wykazywały większą wrażliwość na inne choroby.
Jak stosować nawozy z fosforem?
Przede wszystkim warto zbadać obecny skład gleby. Pozwoli to ustalić, jakich pierwiastków brakuje oraz w jaki sposób można je uzupełnić. Po wstępnym rozeznaniu warto wybrać, jaki rodzaj nawozu będzie najskuteczniejszy. Do gleb lekkich zaleca się produkt, który dobrze rozpuszcza się w wodzie.
Wiesz już, jakie właściwości mają nawozy fosforowe i jak je stosować. Niezależnie od tego, czy chcesz zastosować preparat wieloskładnikowy, superfosfat, czy inne środki wspomagające rośliny musisz pamiętać o uwzględnieniu przyswajalności. Samo dostarczenie makroelementów do ziemi może nie wystarczyć. Kluczowe jest odpowiednie zrozumienie obecnego składu gleby oraz dążenie do zapewnienia optymalnych warunków wzrostu dla roślin.
Powiązane artykuły:
- Nawozy sztuczne, nawozy mineralne i nawozy azotowe. Czym są i jak ich używać?
- Nawozy sztuczne – rodzaje. Co warto wiedzieć o sztucznych nawozach? Jakie są dostępne na rynku? Jak działają pierwiastki znajdujące się w składzie nawozów?
- Nawóz pod rzepak zawierający azot, fosfor i potas – przedsiewne nawożenie rzepaku ozimego i jego wpływ na plon
- Składnik nawozów sztucznych, który jest najcenniejszy, to… Jakie znaczenie mają poszczególne makro- i mikroelementy?
- Nawozy bogate w potas i fosfor – jakie środki stosować do nawożenia roślin?