Mszyca zbożowa jest jednym z najczęściej występujących szkodników w zbożach. Ich szkodliwość uzależniona jest od liczebności osobników. Jak się okazuje z roku na rok problem z mszycami jest coraz bardziej widoczny. Jeśli szukasz informacji na temat mszyc zbożowych, ich sposobów żerowania, a także metod zwalczania, ten tekst jest dla ciebie.
Mszyce pojawiające na się na uprawach zbóż są w Polsce częstym zjawiskiem. Szkodniki te obejmują ok. 70 gatunków, a do najczęściej występujących na naszych terenach zalicza się mszyca czeremchowo-zbożowa (stanowi największe zagrożenie i najliczniejszą grupę mszyc), różano-trawowa (najmniej liczna grupa szkodników) i zbożową. Występują one przede wszystkim na zbożach ozimych i jarych. Pojawiają się one na roślinach w okresie późnego lata i wczesnej jesieni. Zarówno osobniki dorosłe, jak i larwy są przyczyną znacznego pogorszenia plonów, a także są przyczyną przenoszenia chorób wirusowych. Zgodnie z wytycznymi, próg ekonomicznej szkodliwości mszycy zbożowej obserwuje się w przypadku gdy na 100 losowo wybranych losowo źdźbłach pojawi się 5 mszyc na 1 kłos. Jaki jest sposób zwalczania mszyc? Czy można zapobiec ich kolonizacji?
Mszyca zbożowa — charakterystyka
Mszyca zbożowa — przenoszenie chorób
Obecność mszyc w zbożach zwiększa ryzyko przenoszenia wirusów i bakterii. Jest to tzw. charakter pośredni żerowania. Jak się okazuje to właśnie działanie pośrednie mszyc jest dla roślin znacznie groźniejsze niż bezpośrednia kolonizacja. Jak dochodzi do zakażenia rośliny? Mszyca zbożowa za pomocą specjalnych kłujek wbija się do wnętrza rośliny. Pierwsze wkłucia nie są głębokie (tzw, wkłucia próbne), co związane jest z badaniem struktury tkanek. To nie one są dla roślin śmiertelne. Do właściwej infekcji dochodzi, gdy kłujki owada dosięgają głębiej.
Najbardziej tragiczne w skutkach dla całego plonu są infekcje jesienne. Przykładem może być chociażby wirus żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV). Choroba rozwija się długo, ponieważ pierwsze objawy można zaobserwować na roślinie dopiero wiosną. Typowymi symptomami są wydłużone przebarwienia liści w kolorach od żółtego do czerwonego.
W wyniku infekcji szkodników dojść może również do deformacji wybranych fragmentów rośliny. Osłabia się cała kondycja organizmu, co prowadzi do szeregu patologii, w tym zaburzenia procesów fotosyntezy. Zboże nie jest w stanie wyprodukować także odpowiedniej ilości białka, co negatywnie wpływa na jego jakość. Jak nie trudno się domyślić, skutkuje to znacznym obniżeniem wartości przetwórczej ziarna i powoduje duże straty ekonimiczne dla rolników.
Mszyca zbożowa — zabiegi profilaktyczne
Regularna obserwacja i monitorowanie plonów pozwala zmniejszyć ryzyko związane z ewentualnymi stratami. Nie da się jednak całkowicie zapobiec inwazji mszycy zbożowej. Metody profilaktyki zapobiegania żerowaniu mszyc powinny być jak najbardziej naturalne i zalicza się do nich:
- wczesne zaprawianie nasion,
- późne wprowadzanie odmian zbóż odpornych na mróz,
- trzymanie się zasad właściwego płodozmianu,
- zapobieganie wschodom samosiewów poprzez odpowiednią uprawę pożniwną,
- ograniczenie nawożenia azotem – okazuje się, że mszyce do prawidłowego rozwoju potrzebują związków azotowych,
- regularnie usuwanie chwastów,
- zadbanie o jak najmniejszą gęstość siewu – taki zabieg znacznie utrudni swobodne rozprzestrzenianie się mszyc między kolejnymi roślinami.
Zwalczanie mszycy zbożowej
Skuteczną metodą na walkę z mszycą zbożową są insektycydy. Na rynku znaleźć ich można wiele, a różnią się one między sobą substancją aktywną. Decydując się jednak na jeden z nich, warto wybierać spośród produktów naturalnych, które niosą jak najmniejsze zagrożenie dla zdrowia człowieka i innych organizmów żywych, a także środowiska naturalnego. Warto przy tym dodać, że zasada ta jest prawomocna i została wprowadzona w 2014 roku przez Unię Europejską.
Substancje aktywne zawarte w insektycydach i dopuszczone do użytku powinny znajdować się w wykazie substancji dopuszczonych do stosowania (np. alfa-cypermetryna, deltametryna). Dużą skutecznością cieszą się preparaty działające wielotorowo. Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad stosowania insektycydów. Oprysk powinien być dokonany w oparciu o zalecenia producenta preparatu i dopiero wówczas, gdy stwierdzi się przekroczenie progu szkodliwości ekonomicznej. Każdy, kto planuje użyć insektycydu na mszycę zbożową, powinien zwrócić uwagę na karencję. Środek ochrony roślin powinien być dostosowany do określonego gatunku rośliny. Informację taką można znaleźć na etykiecie.
Mszyca zbożowa zaliczana jest do najgroźniejszych szkodników atakujących nie tylko zboża (jare i ozime), ale także trawy i kukurydzę. Doprowadzają do znacznych strat w wielkości plonów i mogą przenosić szkodliwe dla roślin choroby. Mimo że nie da się całkowicie zapobiec infekcji mszycy zbożowej, to warto wdrożyć kroki profilaktyczne, które to ryzyko znacznie obniżają.