Mszyce to jedne z najpowszechniej występujących szkodników, które żerują na liściach roślin. Jak wygląda ich rozwój? Za pomocą jakich metod można je skutecznie zwalczać? Jeśli zadajesz sobie te pytania, to czytaj dalej.
Mszyce zaliczane są do niewielkich owadów, które przysparzają o ból głowy właścicieli przydomowych ogródków, a nawet miejskich balkonów i tarasów. Łatwo przenoszą się na inne rośliny, powodując duże szkody. Na szczęście istnieje wiele ekologicznych sposobów na mszyce np. oprysk z roztworu na bazie cebuli lub czosnku. Zobacz, jak w prosty sposób można pozbyć się tych szkodników.
Mszyce — charakterystyka
Mszyce (łac. Aphidoidea) to występujące masowo owady, które mimo swoich niewielkich rozmiarów mogą zaatakować i w konsekwencji zniszczyć wiele roślin ozdobnych i użytkowych w przydomowym ogrodzie, balkonie i tarasie. To szkodniki o błoniastych, nierzadko zredukowanych skrzydłach. Przenoszą się na praktycznie każdą roślinę i doprowadzają nie tylko do jej obumarcia, ale także przenoszą na nią wiele chorób. Występują w wielu kolorach, w tym zielonym, czarnym, żółtym lub pomarańczowym.
Te drobne stawonogi żywią się roślinami. Wysysają z nich sok, który następnie częściową trawią. Co ciekawe, ilość pobranego soku jest całkiem spora i może wynieść aż 1/3 całkowitej masy ich ciała. Roślina uszkodzona przez mszyce wydziela charakterystyczną spadź, która może być następnie wykorzystywane przez inne rodzaje owadów.
Mszyce rozmnażają się w bardzo szybkim tempie. Ich rozwój jest dość skomplikowany. Po jednym pokoleniu rozdzielnopłciowym pojawiają się kolejne pokolenia żyworodne. Nowe stado wylęga się najczęściej pod koniec lata, a zapłodnione jaja składane są na zimę.
Te równoskrzydłe pluskwiaki wyposażone są w charakterystyczne tzw. syfony. To struktury umieszczone na odwłokach mszyc. Przez syfony wydzielana jest na zewnątrz rosa miodowa, która jest atrakcyjnym pożywieniem dla trzmieli i pszczół, a także niektórych gatunków grzybów.
Mszyce rozpowszechniły się w klimacie umiarkowanym. Obecnie na terenie Polski stwierdzono obecność ok. 700 ich gatunków (a na całym świecie ok. 1000). W wyglądzie są bardzo charakterystyczne, dlatego też trudno jest je pomylić z innymi gatunkami owadów.
Mszyce jako szkodniki
Mszyce atakują przede wszystkim tkanki miękkie roślin zielonych. Interesujące dla nich są także zwykłe chwasty. Niszczą głównie liście, ale obiektem ich żerowania są także młode pędy, zawiązki i kwiaty. W efekcie wysysania soków, dochodzi do zniekształcenia, a także odbarwienia tkanek wielu okazów flory. Ponadto mszyce mogą przenosić na rośliny niektóre poważne choroby, w tym np. ospowatość śliw. Inwazja tych owadów jest widoczna gołym okiem. Małe owady zasiedlają roślinę w licznych populacjach.
Warto pamiętać, że niewielkie mszyce są bardzo ważną częścią ekosystemu. W warunkach naturalnych żyją w symbiozie z wieloma gatunkami owadów i grzybów. Stanowią pokarm dla ptaków, w tym pospolitego wróbla domowego. Z tego też względu jest to owad pożyteczny, do czasu, aż nie zacznie występować w zbyt licznej populacji.
Mszyce — rodzaje
Mszyce różnią się od siebie przede wszystkim wyglądem, a także upodobaniem do innych gatunków roślin. Do najpopularniejszych rodzajów mszyc zalicza się m.in.:
- buraczane, występujące w kolorze czarnym,
- bawełnice korówki — atakuje głównie jabłonie, a także grusze, jarzębiny i głogi,
- pelargoniowe — można je zaobserwować przede wszystkim na balkonach. Występują w kolorze jasno-zielonym,
- różano-szczecinowe — o barwie od czerwonego do zielonego,
- kapuścianki — mają kremowy odwłok,
- wejmutkowo-porzeczkowe — ciemnoszare.
Kolonie mszyc pojawiają się w ogrodach, na balkonach i tarasach już na początku każdego sezonu. Do pełnego rozwoju i rozmnażania potrzebują odpowiednich warunków atmosferycznych, w tym przede wszystkim promieniowania słonecznego. W związku z tym, na roślinach, drzewach i krzewach ogrodowych spotyka się je wiosną i latem. Jednakże w oranżeriach i mieszkaniach mogą bytować przez cały rok.
Symbioza z mrówkami
Mszyce posiadają na swoim odwłoku specjalną strukturę, przez którą wydzielana zostaje substancja o dużej zawartości węglowodanów oraz aminokwasów. Takich skład sprawia, że jest ona bardzo atrakcyjna dla mrówek, które upatrują w niej swojego pokarmu. Warto podkreślić, że za ten cenny nektar mrówki potrafią się odpowiednio odwdzięczyć. Stanowią one dla mszyc ochronę przed drapieżnikami.
W środowisku naturalnym zaobserwować można także silną kooperację mszyc z pszczołami. Słodka wydzielina mszyc w połączeniu z sokiem, który jest efektem uszkodzenia tkanek, tworzy spadź. Substancja ta jest zbierana przez pszczoły, a jej produktem końcowym jest miód spadziowy.
Mszyce a biedronki
Naturalnym wrogiem mszyc są biedronkowate. Na etapie przemiany larwy w poczwarkę (co trwa przeciętnie ok. 4 tygodni) biedronka zjada nawet do 600 mszyc. Co więcej, dorosła postać biedronki jest równie łakoma na te owady i zjada je w ilości ok. 50 dziennie.
Jak rozpoznać atak mszyc?
Atakowane przez mszyce rośliny mają bardzo charakterystyczny wygląd. Niepokój powinny wzbudzić takie objawy jak:
- zdeformowane, zwijające się lub karłowate liście,
- pokrycie lepką substancją łodyg lub liści — to substancja, która wydzielana jest przez uszkodzone tkanki miękkie roślin,
- czarne gałęzie i/lub liście — jest to spowodowane atakiem grzyba (pleśń sadzowa), który idealnie rozwija się na spadzi,
- deformacja owoców i kwiatów,
- obecność na roślinach innych gatunków owadów, w tym mrówek i biedronek.
Większość mszyc lubi gromadzić się na spodniej części liści. W związku z tym, to w tych miejscach należy ich szukać. Ponieważ owady te odpowiedzialne są za przenoszenie różnych chorób, w tym wirusów, możliwe jest nawet obumarcie całej rośliny.
Metody walki z mszycami
Istnieje wiele skutecznych metod na walkę z mszycami. Na szczęście nie są to owady odporne na opryski, a nawet użycie w pełni bezpiecznych, ekologicznych środków ochrony roślin. Jeżeli kolonia nie jest zbyt liczna, warto zacząć od stosowania naturalnych metod.
Metody naturalne
Skuteczny preparat służący wytępieniu mszyc można przygotować samemu, w domowych warunkach. Najczęściej są to wodne roztwory wykonane w odpowiednich proporcjach. Wystarczy przygotować czosnek, ocet, cebulę, pokrzywę lub mniszek lekarski. Roztwory zawsze przygotowuje się w większych ilościach: w stosunku 10:1 (przy założeniu wykorzystania 10 litrów wody). Po sporządzeniu należy spryskać im zaatakowane części roślin np. liście. Pierwsze efekty można zaobserwować po upływie ok. 30 min.
Wypróbowanym i skutecznym sposobem na walkę z mszycami jest również zwykła soda oczyszczona. W litrze wody rozpuścić należy pół łyżki tej substancji. Niektórzy, do gotowego roztworu dodają kilka kropli płynu do mycia naczyń.
Profilaktyka namnażania się mszyc polega na regularnym wykonywaniu zabiegów pielęgnacyjnych. Ponieważ szkodniki lubią żerować na chwastach, dobrą praktyką jest ich systematycznie usuwanie.
Metody chemiczne
Metody chemiczne stosuje się wyłącznie wtedy, gdy zawiodą metody naturalne. Na rynku znaleźć można wiele preparatów, w tym np. Karate Zeon 050 CS czy Mospilan 20 SP. Rekomenduje się, aby do zwalczania mszyc wybierać prepataty o jak najbardziej naturalnych składzie. Szczególnie gdy spryskujemy nimi rośliny jadalne, w tym drzewa owocowe.
Mszyce są owadami, które stanowią ważny element naturalnego ekosystemu. Są pożyteczne dla wielu gatunków owadów, ptaków, a nawet grzybów. Jednakże, ze względu na sposób odżywiania się, są naturalnym szkodnikiem prawie wszystkich roślin zielonych, a także drzew owocowych i chwastów. Zaatakowane rośliny są widoczne osłabione, co może doprowadzić do całkowitego obumarcia. Im wcześniej zauważy się ich kolenie i podejmie odpowiednie środki zaradcze, tym większa szansa na pozbycie się tych szkodników ze swojego ogrodu, balkonu lub tarasu.