Chowacz brukwiaczek to szkodnik, który jako pierwszy atakuje uprawy rzepaku i kapusty próbując je zniszczyć. Należy do grupy owadów z rodziny ryjkowcowatych.
Chowacz brukwiaczek jest chrząszczem, który rozpoczyna nalot na młode rośliny rzepaku ozimego oraz kapustę. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak wygląda, oraz sprawdzić, w jaki sposób można go zwalczać, przeczytaj ten artykuł.
Chowacz brukwiaczek i jego charakterystyka
Ciało chowacza brukwiaczka jest niewielkie, bo raptem 3,2 do 4 mm, pokryte szarymi łuskami, koloru ciemnoszarego, bez żadnych plamek. Jego głowa jest wydłużona w cienki do dołu wygięty ryjek. Wiosną samice składają pojedyncze jaja do części wierzchołkowej młodych roślin lub formujących się w pędy nasienne. W młodych roślinach wygryzają dziury, jednak jeszcze większe spustoszenie robią larwy. W miejscach złożenia jaj powstają białe guzki spowodowane właśnie żerowaniem larw, przez co wierzchołkowa część rośliny ulega całkowitemu zniszczeniu, nie pozwalając roślinie na zawiązanie główki.
Występowanie chowacza brukwiaczka w kapuście oraz rzepaku
W przypadku kapusty w miejscu uszkodzenia wyrasta rozeta powykrzywianych liści i kilka maleńkich główek. Jeśli zaś chodzi o uszkodzenia rzepaku, to w dolnej części łodygi, w miejscu, w którym złożone zostały jaja, tworzą się cienkie rynny, skrzywienia oraz zgrubienia, gdzie z czasem łodygi popękają. Uszkodzone rośliny nie mają szans na prawidłowy rozwój, za wcześnie dojrzewają, a nasiona się osypują. Takie defektywne miejsca to doskonała droga dla infekcji chorób grzybowych.
Chowacz brukwiaczek – próg szkodliwości
Jednym z zabiegów agrotechnicznych jest zwalczanie chowaczy w rzepaku. Nie wolno dopuścić, by samice złożyły jaja, dlatego też w uprawach przeprowadza się wizję lokalną, aby sprawdzić, jaki jest próg szkodliwości.
Jak sprawdzić próg szkodliwości?
By stwierdzić obecność chowacza na plantacji, jak i ocenić jego liczebność potrzebne będą żółte naczynia chwytne. Jeśli w ciągu trzech kolejnych dni znajdziemy 10 chrząszczy chowacza brukwiaczka lub 20 chowacza czterozębnego, będzie to oznaczało, że próg szkodliwości został przekroczony i należy przeprowadzić zabieg.
Oprócz żółtego naczynia można taki zabieg przeprowadzić przy użyciu czerpaka. Korzystając z czerpaka entomologicznego, 2 do 4 odłowionych chrząszczy z 25 roślin rzepaku, oznaczają przekroczenie progu szkodliwości.
Chowacz czterozębny
Chowacz czterozębny to chrząszcz również z rodziny ryjkowcowatych, także atakujący uprawy rzepaku i kapusty. Jego ciało jest barwy brązowej, a znakiem szczególnym jest szarozielony odcień łuskowato owłosiony. Odnóża są w kolorze rdzwo-brązowym lub czerwono-żółtym, a ryjek u samca cały owłosiony, w przypadku zaś samicy owłosiony jedynie u nasady. Między pokrywami skrzydeł występuje jasna plamka, odróżniająca chowacza czterozębnego od pozostałych chowaczy. Jego wielkość kształtuje się od 2,5 do 3 mm. Wczesną wiosną atakuje najpierw kapustę, a w późniejszym terminie przelatuje na rzepak.
Chowacz granatek
Chowacz granatek to kolejny z gatunku chowaczy, osiągający rozmiary do 3 mm. Ten niewielki owalny chrząszcz jest koloru czarnego z charakterystycznym granatowym połyskiem. Także spotkać go można w rzepaku, a na skutek jego uszkodzeń pędy rzepaku ozimego zginają się, łamią i w końcu gniją. Jeśli rozerwie się taki zaatakowany pęd, w środku zobaczy się jasnokremowe larwy. Z końcem lata larwy schodzą do gleby i się przepoczwarzają.
Walka z chowaczami bywa trudna
W pierwszej kolejności warto zastosować wykorzystanie metod niewykorzystujących środków chemicznych. Należy ograniczyć zachwaszczenie oraz zbilansowanie nawożenia umożliwiając jak najlepszy wzrost roślin, oraz ich szybką regenerację w razie problemów z ich uszkodzeniami. Decyzja o zwalczaniu chemicznym musi być poparta realnym zagrożeniem uprawy. W ochronie chemicznej upraw należy systematycznie monitorować plantację, by wyłapać moment przekroczenia progu szkodliwości.
Zwalczanie chowaczy w rzepaku poprzez zabiegi łączone
Aby ochrona była skuteczna najlepiej zastosować zabiegi łączone, które to coraz częściej są wybierane w agrotechnice rzepaku. Zastosowanie niektórych środków ochrony roślin z nawozami dolistnymi zwiększa zarówno czas działania, jak i ich skuteczność. W nowoczesnych technologiach uprawy rzepaku są możliwości łącznego zwalczania chowaczy łodygowych również z ochroną fungicydową. Koniecznie jednak należy trzymać się terminów zwalczania agrofagów, jak i okresów dokarmiania dolistnego. Terminy te mają być zbieżne, a temperatura powietrza nie powinna być wyższa niż 20 stopni Celsjusza. Najlepiej zabieg przeprowadzać w pochmurny dzień, ze względną wilgotnością powietrza (powyżej 60%), rośliny zaś muszą być osuszone z deszczu lub rosy. Bardzo ważne, aby rośliny były zdrowe, natomiast sam zabieg wolno przeprowadzać w godzinach wieczornych, po zakończonym oblocie pszczół. Opierać powinno się na publikowanych rozwiązaniach, już sprawdzonych i skutecznych.
Przy stosowaniu insektycydów powinno się je przeprowadzać naprzemiennie, tak by ograniczyć powstawanie na nie odporności lokalnych populacji chowaczy. Część z insektycydów do zwalczania chowacza czterozębnego zwalcza także słodyszka rzepakowego.
Szkodliwość w rzepaku chowacza brukwiaczka
Larwy negatywnie wpływają na rzepak, ponieważ gromadnie żerując, zjadają miękisz wewnątrz łodygi, co zakłóca prawidłowy przepływ asymilatów. Roślina zaczyna żółknąć, a w konsekwencji przestaje rosnąć. Eksperci z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu oszacowali, że chowacz brukwiaczek może przyczynić się nawet do 30% spadku plonów.
Najważniejsze, aby w pierwszej kolejności nie dopuścić do złożenia jaj przez samicę chrząszcza, a by to było możliwe, konieczne jest stałe monitorowanie plantacji.
Fot. Ilustracyjne: Ceutorhynchus pallidactylus via Flickr, CC BY-ND 2.0
Powiązane artykuły:
- Gnatarz rzepakowiec — czym jest i jak go zwalczać?
- Skracanie rzepaku — najlepsza regulacja zbiorów
- Najważniejsze choroby rzepaku ozimego – charakterystyka. Ochrona rzepaku i zwalczanie schorzeń
- Siew rzepaku ozimego – jak robić to dobrze
- Opuchlak – czym jest i jak go zwalczać?