Facelia błękitna to jedna z bardziej wszechstronnych roślin, które można spotkać w uprawie ozdobnej i użytkowej. Jest to gatunek obcy, pochodzący z Kalifornii, dlatego w Polsce spotyka się go przede wszystkim jako roślinę uprawną. Poznaj bliżej facelię!
Facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia „Benth”) należy do rodziny ogórecznikowatych. Jest to gatunek nazywany czasami wiązanką wrotyczową. To roślina jednoroczna, którą można powszechnie spotkać nie tylko w wielkohektarowej uprawie, ale również w ogrodzie. Sprawdź, jak wygląda siew facelii i jak uprawiać tę roślinę.
Facelia błękitna – charakterystyka gatunku
Facelia to roślina praktycznie w całości owłosiona, z rozgałęzioną łodygą. Jest w stanie dorastać nawet do 80 cm. Ma charakterystyczne liście składające się z karbowanych odcinków i efektowne kwiaty. Są zebrane w skrętki, mają dzwonkowaty kształt i są pięciokrotne. Zazwyczaj mają niebieski kolor z fioletowym odcieniem, stąd też nazwa tego gatunku. Kwiatostan ma lejkowatą koronę, a na dnie znajduje się nektarnik. Pyłek rośliny jest granatowy. To gatunek intensywnie wabiący, motyle i pszczoły miodne. Po okresie kwitnienia na facelii wyrastają owoce w formie torebek wypełnionych żółtymi nasionami.
Uprawa facelii – wymagania glebowe rośliny
Zapewnienie facelii odpowiednich warunków glebowych sprawia, że roślina wyrasta intensywnie. Jej okres wegetacji jest względnie krótki, bo trwa 100 dni, dlatego facelia błękitna kwitnie maksymalnie do 10 tygodni po wysiewie. Oczywiście, jeśli zachowasz odpowiednie warunki uprawy. Okres kwitnienia masowego trwa ok. 3 tygodni, a poszczególne kwiaty w uprawie kwitną w sumie ok. 5 tygodni.
Warunki glebowe
Facelia świetnie radzi sobie w przypadku kiepskich warunków glebowych. Ma małe wymagania, co związane jest z krótkim okresem wegetacji. Wyjątkiem jest uprawa facelii na nasiona, gdzie ważne jest szybkie kwitnienie facelii – wtedy gleba powinna być żyzna. Facelia kiepsko rośnie w podłożu bardzo wilgotnym, podmokłym, a także takim, na którym łatwo tworzy się nieprzepuszczalna skorupa.
Nawożenie facelii
Choć wymagania glebowe facelii nie są wysokie, inaczej jest z nawożeniem. Tutaj warto stosować wzorzec typowy dla wszystkich gatunków zbóż jarowych. Na początek należy wesprzeć glebę fosforem i potasem, np. w formie obornika, natomiast ostrożnie warto szafować azotem. Dawki poszczególnych nawozów wynoszą:
- fosfor – 40–60 kg/ha;
- potas – 60–80 kg/ha;
- azot – 40–80 kg/ha, przy zastrzeżeniu, że pierwsza dawka nie może wynosić więcej niż 50 kg, a powinna stanowić 60% całości porcji.
Środki ochrony roślin
W uprawie facelii błękitnej stosowanie środków ochrony roślin nie jest konieczne. Roślina ta nie jest specjalnie podatna na choroby i szkodniki. Co więcej, warto pamiętać, że niewskazane jest stosowanie insektycydów, które mogłyby zabić pszczoły miodne żerujące na kwiatach. Głównym wrogiem facelii są chwasty, które warto usuwać albo siać ją tak, aby nie miały szansy na rozrost. Jest to możliwe w przypadku szybkiego wschodzenia roślin.
Siew i zbiór facelii
Facelia to roślina uważana przez wielu za chwast. Facelia szybko zakwita i przystosowuje się do warunków klimatycznych. Nie lubi wilgotnych gleb, ale plon nasion jest zwykle wysoki, jeśli stosuje się normy wysiewu.
Przygotowanie nasion
W zasadzie nasiona facelii nie wymagają wcześniejszej stratyfikacji. Roślina szybko i chętnie kiełkuje nawet na słabszych glebach. To, że gorzej kwitnie, zależy nie od jakości nasion, a warunków uprawy. Nasiona najlepiej jest kupować z pewnego źródła, w którym masz gwarancję ich jakości i właściwego przechowywania. Niektórzy uważają, że należy przeprowadzić zaprawianie środkami grzybobójczymi, co pozwoli różnym odmianom facelii dojrzewać bez ryzyka chorób. W rzeczywistości nie jest to konieczne.
Siewa facelii w gruncie
Siew facelii zależy od tego, w jakim celu się go przeprowadza. Oto garść wskazówek, które pomogą wybrać idealny termin:
- facelia jako poplon lub międzyplon – siew facelii na poplon przeprowadza się zwykle w drugiej połowie sierpnia;
- uprawa facelii na nasiona – termin siewu facelii przypada w tym przypadku na przełomie marca i kwietnia. Facelia dobrze znosi przymrozki.
Nie należy wysiewać rośliny w okresie od początku maja do końca czerwca. Wszystko dlatego, że plon może się zmniejszyć nawet dwukrotnie.
Zarówno uprawa na nasiona, jak i pożytek czy poplon powinna być przeprowadzana w odpowiedni sposób. Warto wysiać facelię na głębokość 2 cm; trzeba pamiętać, że nasiona muszą być przykryte cienką warstwą gleby. Siew można przeprowadzać w rozstawie od 11 cm do 25 cm. Na jeden hektar wykorzystuje się:
- 8–10 kg nasion na glebie IV klasy;
- 10–15 kg nasion na glebie zasadowej słabszej jakości;
- 10–12 kg nasion przy siewie na poplon.
W przypadku, gdy łączysz kilka gatunków, np. facelię z łubinem, nasiona należy wymieszać w proporcjach zalecanych przez producenta.
Zbiór plonów
Zależnie od celu, dla którego siana była facelia błękitna, zbiór następuje w różnych terminach. Są to:
- w przypadku facelii na poplon – okres po maksymalnie 60 dniach od siewu, co pozwoli otrzymać wartościową masę zieloną, stawiającą dobry dodatek do mieszanki paszowej.
- w przypadku facelii na nasiona – zbiór następuje ok. 4 miesiące po wysiewie. Okres wegetacji trwa tutaj najdłużej w celu uzyskania najlepszej jakości nasion w dużej liczbie. Zbiór przypada zwykle na drugą połową lipca.
Z jednego hektara da się otrzymać nawet do 20 ton plonu zielonki, jeśli facelia jest rośliną uprawianą jako dodatek do paszy. Z kolei, jeśli jest przyorana jako nawóz zielony, można ją porównywać do zastosowania obornika. Jest równa ilości nawet do 250 dt/ha tego naturalnego nawozu. Z kolei w przypadku wysiewu facelii na nasiona można uzyskać do 1 t/ha plonu, przy czym ilość ta może być nawet dwukrotnie mniejsza.
Facelia błękitna – zastosowanie
Wiadomo już, że facelia błękitna może być stosowana jako źródło zielonej masy albo nasion, które następnie przeznaczane są do dalszej sprzedaży. Warto jednak wiedzieć, że facelia należy do roślin miododajnych. Oznacza to, że kwiaty facelii są chętnie odwiedzane przez zapylacze, zwłaszcza pszczoły miodne. Odwiedzają facelię regularnie przez cały okres kwitnienia, dlatego też często sadzi się roślinę w pobliżu rozmaitych pasiek. Co więcej, warto rozważyć prowadzenie pasieki przy siewie facelii i roślin miododajnych innych gatunków. To pozwala w pełni wykorzystać jej możliwości.
Facelia to roślina o wielorakim zastosowaniu. Jej kwiaty pojawiają się cały rok, choć często zakwita we wrześniu, jeśli jest siana jako międzyplon. Należy do najlepszych roślin dających zarówno nasiona, jak i pożytek. Jest polecana jako roślina miododajna, zwłaszcza sadzona w obszarze pasiek. Warto zainteresować się jej uprawą w różnych celach.
Powiązane artykuły:
- Ile siać facelii na hektar – pełny poradnik
- Poplon na wiosnę. Co można wysiewać jako wczesny nawóz zielony?
- Łubin wąskolistny – jak uprawia się tę roślinę na nasiona?
- Uprawa gryki zwyczajnej – ekologiczny wysiew i zbiór plonów
- Seradela – siew, zbiór i uprawa seradeli na nasiona. Poznaj zalety tej niezwykłej rośliny!