Praktycznie na terenie całej Polski rolnicy zmagają się z problemem suszy glebowej, spowodowanej przez deficyt opadów atmosferycznych. Wpływa ona niekorzystnie na rośliny, hamując ich rozwój i przyczyniając się do spadku ilości oraz jakości plonów.
Podpowiadamy, co zrobić, aby zminimalizować negatywne skutki deficytu opadów. Wyjaśniamy przede wszystkim, jakie znaczenie pod tym względem ma stosowana technologia uprawy.
Zabiegi zwiększające ilość próchnicy
W konsekwencji suszy zmniejszają się zasoby próchnicy glebowej, która wykazuje zdolność magazynowania wody, poprawia strukturę gleby, stabilizuje jej odczyn pH, a także dostarcza roślinom niezbędnych składników odżywczych. W związku z tym rolnik powinien wykonywać zabiegi mające na celu zwiększenie ilości próchnicy. Zalicza się do nich m.in. stosowanie będących jej źródłem nawozów organicznych, np. w postaci kompostów, gnojowicy, obornika czy resztek pożniwnych. Wskazane jest także używanie preparatów zawierających składniki próchnicy glebowej oraz hydrożeli, które chłoną wodę, a następnie oddają ją roślinom w okresach deficytu.
Należy również zaopatrywać glebę w składniki mineralne, a zwłaszcza potas i fosfor, które podnoszą odporność roślin na suszę – poprzez regulowanie gospodarki wodnej, wzmacnianie systemu korzeniowego, ograniczanie parowania czy poprawę zdolności magazynowania wody. Ważnym zabiegiem jest także wapnowanie, które poprawia właściwości gleby.
Regularne usuwanie chwastów
Susza glebowa to warunki sprzyjające rozrastaniu się chwastów. Warto pamiętać o ich systematycznym usuwaniu, ponieważ pobierają wodę niezbędną do rozwoju roślin.
Okrywanie gleby resztkami roślinnymi
Okrywanie gleby pozwala ochronić uprawy przed szybkim wyparowywaniem wody, zaskorupieniem i erozją wietrzną. Można w tym celu stosować m.in. mulczowanie, poplony i międzyplony. Aby zatrzymać wodę w glebie, warto przykrywać ją materią organiczną, np. słomą.
Bezorkowa technologia uprawy
W celu zredukowania skutków niedoboru opadów atmosferycznych, warto stosować uproszczone technologie uprawy. Wskazane jest ograniczenie do minimum zabiegów mechanicznej ingerencji w glebę, w tym zwłaszcza głębokiej orki i spulchniania. Pozwoli to ochronić ją m.in. przed utratą wilgotności, degradacją, pogorszeniem stosunków wodno-powietrznych i mineralizacją próchnicy. Tradycyjny pług warto zastąpić kultywatorem, który umożliwia spulchnianie gleby bez jej ugniatania. Dobrze jest także unikać częstego wjeżdżania na pole uprawne ciężkim sprzętem rolniczym.
Uprawa roślin odpornych na deficyty wody
Aby ograniczyć negatywne skutki suszy, warto uprawiać odmiany roślin odpornych na deficyty wody i wysoką temperaturę, a także odpowiednio dostosowywać parametry oraz terminy siewu. Szczególnie zalecana jest uprawa roślin o niewielkich potrzebach wodnych, dobrze rozwiniętym systemie korzeniowym, krótkim okresie wegetacji oraz zdolności oszczędnego gospodarowania wodą. Szczególnie odporne na suszę są zboża ozime, w tym żyto. Deficyty wody dobrze znoszą także ziemniaki, sorgo i kukurydza.
Inwestycje w systemy nawadniające i nowoczesne maszyny rolnicze
Aby stosować technologie uprawowe zapobiegające negatywnym skutkom suszy, należy zaopatrzyć się w nowoczesne narzędzia i sprzęt, np. siewnik czy kultywator. Można zdecydować się na finansowanie maszyn rolniczych za pomocą leasingu lub skorzystać z dofinansowania dla rolników, np. w ramach operacji PROW „Modernizacja gospodarstw rolnych”. W programie tym znajduje się obszar dotyczący nawadniania w gospodarstwie rolnym.
Dotację można otrzymać zarówno na wykonanie nowego systemu nawadniania, jak i modernizację istniejącego. Do nawadniania pola uprawnego w okresach suszy przydadzą się m.in. taśmy i linie kroplujące, drenaże, urządzenia melioracyjne, rurociągi, rowy czy studnie głębinowe. Warto również magazynować wodę przy użyciu zbiorników, oczek wodnych, stawów i innych zbiorników retencyjnych.
Powiązane artykuły:
- Nawadnianie szklarni – podstawa udanych plonów
- Susza 2023 – jak wygląda w Polsce? Czy rolnicy mają się czego obawiać? Jakie rośliny są na nią najbardziej narażone?
- Nawozy azotowe są niezbędne dla dobrego plonowania. Jak stosować nawożenie azotem?
- Wapnowanie pola – jakie wapno będzie dobrym rozwiązaniem?
- Jaki nawóz pod pszenicę ozimą? Nawożenie dolistne, stosowanie azotu, siarki czy potasu w procesie uprawy