Szpinak (łac. Spinacia oleracea) można uprawiać przez cały rok. W zależności od tego, którą odmianę wybierzesz, w twoim ogródku pojawi się roślina o nieco innym smaku i wyglądzie. Jeśli chodzi o szpinak, uprawa powinna być prowadzona w odpowiednich warunkach. Warzywo to lubi dobrze nasłonecznione miejsca i wzbogacaną kompostem glebę. Ważne jest również regularne odchwaszczanie stanowiska oraz utrzymywanie stałej wilgotności podłoża. Szpinaku nie należy siać na początku lata, gdy dzień jest najdłuższy, a temperatury wysokie – lepiej rośnie w krótsze dni i w niższej temperaturze.
Szpinak – uprawa i podstawowe wymagania
Do wzrostu roślina potrzebuje stanowiska niezacienionego, na którym szybko wypuszcza pędy nasienne, oraz wapiennej, próchniczej gleby o pH obojętnym. Do głównych czynności pielęgnacyjnych należą:
- utrzymanie stale wilgotnego podłoża – szpinak należy podlewać co 3-4 dni;
- spulchnianie ziemi;
- nawożenie podłoża preparatami o niewielkiej ilości azotu;
- przerzedzanie warzywa rosnącego zbyt gęsto.
Nasiona szpinaku należy wsadzać w odpowiednich odstępach i na stosownej głębokości. Zaleca się, by siać je co 20 cm, w rowkach wykopanych na około 3 cm. Pomiędzy grządkami można zasadzić np. sałatę.
Kiedy można wysiewać szpinak?
Nasiona wysiewaj na końcu marca lub w kwietniu, na przełomie lipca i sierpnia oraz jesienią, we wrześniu lub październiku. Na plon z wysiewu wiosennego poczekasz do maja, a decydując się na letnią odmianę, możesz liczyć na zbiór szpinaku w okresie jesiennym. Ostatni siew gwarantuje świeżą porcję zdrowej zieleniny już wczesną wiosną. By zebrać młode listki w kolejnym roku, należy wysiać odpowiednią odmianę, a na zimę okryć siewki np. słomą. Przystępując do uprawy, warto kierować się fundamentalną zasadą – szpinak najlepiej rośnie, gdy dni są krótsze, a temperatura niższa.
Szpinak – uprawa, choroby i szkodniki
Pielęgnacja oznacza także ochronę warzywa przed szkodnikami i chorobami.
Mączniak rzekomy – choroby szpinaku
Jednym z częstszych problemów, z którymi borykają się osoby uprawiające szpinak, jest mączniak rzekomy. Objawia się on gniciem liści i pojawianiem się na nich nalotu. Jak walczyć z grzybem? Najlepszą metodą jest oderwanie zarażonych fragmentów rośliny. Oczywiście, istnieją również skuteczne preparaty, jednak trzeba pamiętać, że są to środki chemiczne, które nie pozostają bez wpływu na jakość całej uprawy.
Czy istnieją sposoby zapobiegania rozwojowi mączniaka? Przestrzeganie podstawowych zasad uprawy jest w tym przypadku najistotniejsze. Szpinak nie lubi zbyt dużej wilgotności oraz bardzo wysokich temperatur. To właśnie w takich warunkach najczęściej dochodzi do ataku grzyba.
Inne choroby a pielęgnacja szpinaku
Innym problemem jest mozaika wirusowa, choroba, którą wyjątkowo trudno pokonać. Zazwyczaj konieczne jest usunięcie zarażonych okazów. Jak je rozpoznać? Liście szpinaku zmieniają kolor na żółty lub brunatny, dodatkowo pojawiają się na nich plamy. Młode rośliny narażone są także na rozwój tzw. szarej pleśni, antraknozy oraz alternariozy. Schorzenia objawiają się widocznymi zmianami w postaci plam na liściach. Co ważne, za większość chorób odpowiada zbyt duża wilgotność, zarówno podłoża, jak i powietrza, a czasem za gęsty wysiew.
Istnieją skuteczne sposoby ochrony rośliny. Należą do nich:
- sadzenie szpinaku na tym samym stanowisku co trzy lata;
- odpowiednie przygotowanie podłoża – przekopanie i oczyszczenie;
- stosowanie naturalnych preparatów z gnojówki z pokrzywą i ogórecznikiem lekarskim;
- wykorzystywanie zalet uprawy współrzędnej takich roślin jak:
- kocimiętka;
- lawenda;
- mięta;
- cebula;
- szczypiorek;
- opryskiwanie mieszanką sporządzoną z liści mniszka lekarskiego.
Uprawa szpinaku – najpopularniejsze odmiany warzywa
Jeśli zdecydujesz się zasadzić szpinak w ogrodzie, wybierz jedną z dostępnych odmian. Pod uwagę weź okres siewu, a co za tym idzie, czas zbioru plonów. Warto pamiętać, że szpinak jest rośliną o krótkim okresie wegetacji, dlatego można go uprawiać jako przedplon lub poplon. Jakie odmiany warto brać pod uwagę? Są to:
- olbrzym zimowy – to odmiana odporna na mróz, dlatego wysiew przeprowadza się jesienią lub wczesną wiosną. Olbrzym zaczyna kiełkować nawet w niskich temperaturach, a młode liście pojawiają się już po kilku dniach;
- Greta – polska odmiana o dużych i gładkich liściach, wysiewana przez cały rok; nadaje się do uprawy w doniczkach;
- Asta – wyjątkowo szybko przynosi obfite plony;
- Matador – lubi niższe temperatury;
- szpinak nowozelandzki – inaczej trętwian czterorożny; choć roślinę tę określa się mianem szpinaku, tak naprawdę należy do rodziny pryszczyrnicowatych. Trętwian ma podobne wartości odżywcze i właściwości prozdrowotne, jednak nieco inne wymagania.
Szpinak warzywny – wartości odżywcze
Szpinak zawiera wiele cennych minerałów i witamin. To jeden z powodów, dla których zaleca się włączyć go do codziennego menu. Kolejnym argumentem jest jego szerokie zastosowanie. Świeży szpinak można dodawać do sałatek, przyrządzać na jego bazie pożywne smoothie, urozmaicać smak kanapek, zup, past itp. Jak określić smak szpinaku? Przypomina on połączenie buraka i botwiny.
Szpinak szybko zyskał uznanie osób, które preferują zdrowy sposób odżywiania się. Wszystko dlatego, że w swym składzie zawiera substancje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, takie jak:
- witaminę A, C, K;
- kwas foliowy;
- wapń;
- żelazo;
- magnez;
- fosfor;
- potas;
- luteinę.
Szpinak to roślina, która zawiera wiele substancji o działaniu antyoksydacyjnym. To oznacza, że jego spożywanie może chronić przed rozwojem wielu chorób, w tym nowotworów. Właściwości odżywcze szpinaku decydują o jego pozytywnym działaniu:
- chroni przed rozwojem chorób oczu;
- dzięki zawartości azotanów obniża poziom cukru i chroni przed insulinoopornością;
- wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego;
- reguluje ciśnienie krwi;
- usprawnia metabolizm.
Warzywo zawiera kwas szczawiowy, dlatego jego spożycie powinny ograniczyć osoby zmagające się z kamicą nerkową.
Szpinak – uprawa a właściwości
Aby skorzystać z zalet warzywa, wcale nie trzeba zakładać ogródka; wystarczy zwykła skrzynka. Dla rośliny znaczenie ma długość dnia – im dłuższy, tym szybciej warzywo wypuszcza pędy kwiatostanowe, tracąc tym samym na wartości. Najlepiej sadzić szpinak wiosną lub zdecydować się na odmianę jesienną. Roślina ma duże wymagania glebowe, preferuje stanowiska żyzne, lubi nawóz. Również szpinak w doniczce wymaga pewnych zabiegów – konieczne jest regularne nawożenie, nawilżanie podłoża, zastosowanie drenażu na dnie donicy.
W kuchni możesz wykorzystać świeży szpinak albo mrozić liście, zrywać je na bieżąco co kilka dni lub po niecałych dwóch miesiącach ściąć całą rozetę. Kwitnienie sprawia, że liście stają się niesmaczne, dlatego tak ważny jest zbiór w odpowiednim czasie, aby zachować właściwości szpinaku. Uprawa nie jest trudna nawet dla początkującego ogrodnika.
Powiązane artykuły:
- Szpinak – najważniejsze informacje o składnikach odżywczych i pochodzeniu
- Burak liściowy – co to za roślina? Czym charakteryzuje się ten burak? Jakie są odmiany boćwiny w Polsce?
- Sezonowe warzywa i owoce – co i kiedy warto jeść?
- Uprawa roszponki (Valerianella locusta) w ogrodzie i doniczce – siew, gleba, podlewanie, wartości odżywcze
- Burak cukrowy – uprawa i pielęgnacja. Odmiany buraka i jego przeznaczenie