Herbicydy to środki chemiczne ochrony roślin stosowane do zwalczania chwastów. Bez tego uprawa byłaby niemożliwa, ponieważ chwasty zużywają wodę oraz składniki odżywcze potrzebne dla konkretnej uprawy.
Herbicydy działają na rośliny poprzez wnikanie do ich wnętrza lub kontaktowo, niemniej ich stosowanie zazwyczaj idzie w parze z mechanicznymi zabiegami usuwania chwastów. Sprawdź, w jakiej postaci występują herbicydy, jaki jest ich podział, zastosowanie i działanie.
Herbicydy – rodzaje
Herbicydy mogą występować w postaci granulatu, płynu, koncentratu lub proszku. Stosować je można w ramach oprysków, ale także doglebowo stosując je przed siewem lub przed sadzeniem roślin. Herbicydy dzieli się na:
- selektywne;
- nieselektywne;
- totalne;
- kontaktowe;
- układowe;
- doglebowe;
- przedsiewne, przedwschodowe, powschodne.
Herbicydy selektywne na chwasty dwuliścienne
Herbicydy selektywne działają na określone grupy roślin, zwalczając tylko te rośliny, których konkretnie chcesz się pozbyć, nie atakując całej uprawy. Jak ich nazwa wskazuje selektywnie, czyli wybiórczo podchodzą do zwalczania chwastów. Idealnie nadają się do zwalczania chwastów dwuliściennych, ale również wykorzystuje się je do pozbywania się określonych chwastów jednoliściennych. Są skuteczne między innymi, walcząc z wszechobecnym perzem.
Herbicydy nieselektywne – kiedy zakładasz plantację lub uprawę
Herbicydy nieselektywne to z kolei preparaty chwastobójcze zawierające glifosat. Zwalczają wszystkie rośliny w uprawie, są rzadziej stosowane, niemniej dobrze, że jest możliwość ich użycia. Mają ogromne znaczenie w momencie, kiedy chcesz zakładać nową uprawę, a potrzebujesz przygotować glebę, poprzez pozbycie się wszystkich chwastów. Ten typ środka chwastobójczego usunie wszystkie chwasty dwuliścienne, ale także jednoliścienne, na przykład trawy.
Herbicydy totalne
Jednym z najskuteczniejszych oręży do walki z eliminowaniem chwastów są herbicydy totalne, czyli środki ochrony, które likwidują wszystkie niepożądane rośliny, w tym ekspansywne, występujące w uprawach, jak na przykład trawy, czy bardzo trudne do usunięcia gatunki:
- przetaczniki;
- życice;
- szarłat szortski;
- miotła zbożowa.
Zawarte w nich substancje czynne przenikają do pędów nadziemnych oraz liści, a następnie do systemów korzeniowych:
- bulw;
- rozłogów;
- cebul.
Poprzez użycie herbicydów totalnych fotosynteza, proces wzrostu oraz produkcja białek ulega zahamowaniu, by w końcu roślina zaczynała proces obumarcia (żółknie, więdnie i umiera). Herbicydy totalne (całkowite) i nieselektywne niszczą chwasty, jak i rośliny pożądane. Stosowanie powinno być ostrożne i przemyślane. Warto pamiętać, że użycie ich powoduje wyłączenie prac ogrodowych na dwa do czterech tygodni. W przypadku domowego ogrodu najlepiej używać ich, zanim wysieje się nasiona, tak aby zminimalizować ryzyko uszkodzeń kwiatów czy choćby trawnika. Przykładem herbicydu totalnego jest dobrze znany wszystkim Randap. Bardzo ważne, aby przed użyciem dokładnie przeczytać ulotkę i nie przekraczać dawek wskazanych w opisie.
Czy herbicydy totalne są bezpieczne?
Środki walczące z chwastami dopuszczone przez Unię Europejską są bezpieczne i nie wywierają negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Nie zanieczyszczają wód powierzchniowych i gruntowych, nie zalegają także w glebie. Nie mają też wpływu na wartości odżywcze owoców i warzyw oraz smak. Są z czasem neutralizowane przez bakterie żyjące w glebie, nie szkodzą żadnym organizmom oraz nie zaburzają ekosystemu.
Herbicydy kontaktowe
Herbicydy kontaktowe służą jedynie do zwalczania chwastów. Najczęściej nie przemieszczają się w roślinach, a nawet jeśli tak się stanie to w minimalnym stopniu. Niszczą wyłącznie tę część rośliny, z jaką mają bezpośrednią styczność. Są bardzo skuteczne pod warunkiem, że użyje się ich w sposób rzetelny, pokrywając nimi chwasty. W kilkanaście godzin po zastosowaniu środka na chwasty zaczyna się obumieranie rośliny, a w ciągu kilku dni można liczyć na definitywny koniec. Niestety kontaktowe herbicydy na chwasty mają poważną wadę, atakują także rośliny żyjące w bliskim otoczeniu, dlatego też korzystając z nich, trzeba wykazać się niezwykłą precyzją. Najczęściej jednak stosuje się je przy zakładaniu nowej plantacji lub uprawy.
Herbicydy układowe
Herbicydy układowe to środki ochrony działające na chwasty, które mają wpływ na procesy życiowe wewnątrz rośliny. Oprysk wchłaniany jest przez liście lub korzenie uciążliwych chwastów, rozprowadzając herbicydy wewnątrz, przez co zahamowują procesy życiowe, do śmierci chwastu. Można je kupić w formie oprysku lub jako dodatek do podlewania, który stosuje się przy temperaturze 20 stopni Celsjusza oraz w czasie, kiedy deszcz nie jest zapowiadany. Tylko wtedy można mieć pewność, że herbicydy układowe będę spektakularnie skuteczne. Pierwsze efekty można zaobserwować już po siedmiu dniach. Ważne, by nie stosować herbicydów w miejscach, gdzie w okolicy są pasieki z pszczołami.
Herbicydy doglebowe
Wygodne i często wybierane są herbicydy doglebowe. Wnikają w glebę, gdzie pobierane są przez korzenie i nasiona. Powinno się je stosować przed wschodem słońca, ewentualnie po jego zachodzie, tak by walka z chwastami była skuteczna i by zapobiec wtórnemu zachwaszczeniu plantacji lub uprawy.
Herbicydy przedsiewne, przedwschodowe, powschodne
Nazwa w tych trzech przypadkach wiele podpowiada – herbicydy przedsiewne, przedwschodowe i powschodne używa się tak, jak sugeruje określenie, czyli przedsiewne stosuje się przed siewem, przedwschodowe przed rozpoczęciem uprawy, oraz powschodne po wschodzie rośliny.
Skuteczna walka z chwastami w kukurydzy
Skuteczny zabieg przy użyciu herbicydów powinien zapewnić spokój przez cały sezon. Bardzo ważne jest, aby minimalizować populacje chwastów najpóźniej do momentu, kiedy kukurydza posiada od sześciu do ośmiu liści. Tylko wtedy oprysk będzie spektakularny. Należy wybrać odpowiedni środek ochrony roślin, jeśli chcemy zastosować po siewie (przed wschodami) zabieg doglebowy lub po wschodach chwastów – zabieg nalistny. Uprawie kukurydzy towarzyszą najliczniej chwasty prosowate oraz parę gatunków dwuliściennych. Dużo zagrożeń stwarzają:
- chwastnica jednostronna;
- szarłat szorstki;
- komosa biała;
- rdest powojowaty plamisty;
- chaber bławatek.
Chwasty w plantacjach rzepaku
Plantacje rzepaku wymagają powschodowych zabiegów herbicydowych, a jego zwalczanie najlepiej przeprowadzić jesienią. Zabiegi można wykonywać na dwa sposoby, po siewie, albo po wschodach roślin. Większość rolników decyduje się na walkę z chwastami w fazie, kiedy roślina posiada 2 do 4 liści właściwych. Powschodowe zwalczanie chwastów w rzepaku ozimym jest korzystniejsze w porównaniu z zabiegami posiewnymi, tym bardziej że posiewne zwalczanie wiąże się z pewnymi zagrożeniami. Nigdy nie wiadomo, jakie chwasty się pojawią w uprawie, a to trzeba brać pod uwagę.
Opinie o herbicydach są różne, najczęściej jednak pojawiają się zdania, że są to środki ochrony roślin najlepiej zwalczające chwasty. Trzeba jednak mieć świadomość, że ma się kontakt ze środkami chemicznymi, dlatego też trzeba podchodzić do nich z ostrożnością i rozwagą.
Powiązane artykuły:
- Najczęściej zadawane pytania o herbicydy totalne
- Ostrożeń polny (cirsium arvense) – jego charakterystyka oraz jak go zwalczać?
- Oprysk na chwasty jedno- i dwuliścienne jako skuteczna ochrona upraw przed zachwaszczeniem
- Oprysk na trawy – jak i kiedy go stosować, by pozbyć się chwastów z trawnika?
- Chwasty w kukurydzy – jak chronić uprawę?