Gorczyca biała to roślina należąca do kapustowatych. W Polsce jest najczęściej uprawiana ze wszystkich gatunków gorczycy, choć jest to roślina jednoroczna. Warto wiedzieć, jak podejść do jej uprawy i pielęgnacji w gruncie.
Gorczyca to rodzaj roślin, który od pewnego czasu zalicza się do kapustowatych. W jego skład wchodzi kilka gatunków, ale to gorczyca biała jest uprawiana najczęściej w polskich warunkach. Służy do przetwarzania w przemyśle spożywczym, ale nie tylko. Sprawdź, jakie ma wymagania i jak wygląda uprawa.
Gatunki gorczycy
Aby mówić o uprawie czy charakterystyce gorczycy, trzeba poznać wszystkie jej gatunki. Oto one.
Gorczyca biała
Gorczyca biała jest najczęściej uprawiana w Polsce. Sinapis alba to roślina oryginalnie pochodząca z południa Europy i północy Afryki. Dorasta do 60 cm wysokości dzięki prostej, rozgałęzionej, pokrytej szorstkimi włoskami łodydze. Ma leżące na przemian liście z ogonkami. Wszystkie są pierzastodzielne. Wytwarza intensywnie żółte, aromatyczne kwiatostany w formie baldachogron. Jej owoce kryją się w owłosionych łuszczynach, mają jasnożółty kolor.
Gorczyca biała to roślina jednoroczna, miododajna, kwitnąca zwykle w okresie od maja aż do końca wakacji. Same nasiona są trujące w formie surowej, ale również przetworzonej. Z tego powodu gorczycy nie podaje się zwierzętom, a i jej spożycie przez ludzi powinno przebiegać w ramach zdrowego rozsądku. O jej uprawie więcej przeczytasz w dalszej części artykułu.
Gorczyca czarna
Ta nazwa jest już nieaktualna, bo obecnie gorczyca czarna nazywana jest kapustą czarną. Brassica nigra należy do rodziny kapustowatych według obecnej klasyfikacji. Na wyprostowaną, wzniesioną łodygę, która może dorastać do 2,5 m. Liście są duże, zielone, z całymi brzegami, a kwiaty niewielkie i żółte. Nasiona kryją się w łuszczynie.
Kapusta czarna jest rośliną jednoroczną, której czas kwitnienia przypada na czerwiec i zwykle lipiec. Rośnie przede wszystkim dziko jako roślina ruderalna. Można ją spotkać w północnej części Afryki, choć zdziczałe okazy widywane są też w Polsce. Uprawy prowadzone są przede wszystkim w Danii i Francji.
Gorczyca sarepska
Obecna nazwa tej rośliny to kapusta sitowata. Brassica juncea od niedawna, podobnie jak Brassica nigra, zaliczana jest do rodzaju kapustowatych; wcześniej była gorczycowata. W naturze występuje przede wszystkim w Azji i Ameryce Północnej, rzadziej w krajach Europy Wschodniej, w tym Polsce. Uprawia się ją przede wszystkim w Chinach, a także Indiach.
Jest to gorczyca jednoroczna, miododajna, dorastająca do 1 m wysokości. Ma lekko siny kolor, który wymaga z pokrywającego ją woskowanego nalotu. Ma duże dolne liście i kwiaty o żółtym kolorze. W łuszczynie kryją się brązowawe nasiona o nieprzyjemnym, gorzkim smaku. Służy do produkcji musztardy sarepskiej.
Gorczyca polna
Roślina zwana ognichą nie jest uprawiana, wręcz przeciwnie – zalicza się ją do chwastów. To roślina miododajna, ruderalna, której nasiona mogą kiełkować nawet do 35 lat od pozyskania. Sinapis arvensis występuje w całej Europie, w tym licznie w Polsce, choć mniej okazów można znaleźć na obszarach typowo górskich. Jest silnie trująca, niebezpieczna dla zwierząt gospodarskich. Dodatkowo stanowi środowisko rozwoju wielu grzybów.
Gorczyca polna dorasta zazwyczaj do ok. 60 cm, jest pokryta niewielkimi włoskami. Dolne liście są szorstkie, a górne – gładkie i nagie. Daje żółte kwiaty zebrane na szczycie w grona, a także nasiona kryjące się w owocu łuszczyny. Łatwo się roznosi, bo z jednej torebki nasiennej może wydobyć się nawet do 1000 nasion.
Gorczyca biała – uprawa
Gorczyca biała zwana też jasną jest rośliną doskonałą do uprawy po zbożach, dlatego często sieje się ją w formie płodozmianu. Dowiedz się więcej o jej wymaganiach.
Stanowisko i gleba
Idealna dla gorczycy gleba powinna mieć odczyn obojętny, a także być zasobna w składniki takie jak wapń. Świetnie rośnie na przykład na podłożu torfowym, ale również tradycyjnej glebie żyznej. Nie należy wysiewać jej po kapustnych z uwagi na ryzyko zarażenia chorobami. Podłoże powinno być umiarkowanie wilgotne, ale nadal lekkie, zwłaszcza że siew przeprowadza się stosunkowo płytko. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych. Jest odporna na niekorzystne warunki pogodowe, co czyni z niej doskonały poplon, czyli nawóz zielony dla kolejnych upraw.
Wysiew gorczycy
Zazwyczaj termin siewu przypada na przełom marca i kwietnia. Rozstawa pożądana w uprawie gorczycy to ok. 23 cm, a głębokość siania wynosi do 3 cm. Nie należy nadmiernie wydłużać terminu siewu, bo może to negatywnie przełożyć się na uzyskiwane plony.
Szkodniki, choroby, chwasty
Szczególnie groźne dla uprawy gorczycy są chwasty. Choć sama roślina rośnie dość gwałtownie i szybko, to jednak szczególnie zagraża jej perz. Lekkie bronowanie powinno pomóc w zwalczeniu chwastów, choć niekiedy konieczne jest zastosowanie chemii i środków odchwaszczających.
Wśród chorób, które mogą zagrażać gorczycy, wymienić można:
- mączniaka rzekomego roślin kapustowatych;
- kiłę kapusty;
- czerń krzyżową;
- zgorzel siewek;
- wirus mozaiki rzepy.
Z kolei szkodnikami, które często występują w uprawach, są:
- śmietka kapuścianka;
- mszyca kapuściana;
- pchełki ziemne;
- słodyszek rzepakowy;
- chowacz podobnik.
Zarówno w przypadku chorób, jak i szkodników największe znaczenie ma agrotechnika. Przy zachowaniu prawidłowej techniki uprawy zagrożenie tymi czynnikami automatycznie spada. Z resztą powinny poradzić sobie przewidziane przez producentów środki ochrony roślin.
Zbiór gorczycy białej
Zazwyczaj zbiór gorczycy przeprowadza się w momencie, gdy uprawa jest w pełni dojrzała. Można dokonywać zbiorów za pomocą kombajnu, bo same łuszczyny, czyli owocnie, są dość odporne na pękanie. Następnie konieczne jest wysuszenie nasion do ok. 6% wilgotnosci, co chroni przed zepsuciem w trakcie przechowywania.
W zasadzie plon z jednego hekatara może być skrajnie różny. W przypadku złej agrotechniki, słabego roku, atakujących chorób czy szkodników można otrzymać ok. 0,7 tony na hektar plonów. W najlepszych przypadkach wartość ta dochodzi nawet do 3 ton na hektar roślin.
Gorczyca biała to popularna roślina stosowana m.in. do produkcji marynat czy musztardy. W Polsce stanowi najpopularniejszy gatunek gorczycy uprawnej. Gdy znasz wymagania rośliny, jesteś w stanie stwierdzić, czy jej uprawa faktycznie cię zainteresuje na dłużej.