Choć pomidory pojawiły się na naszych ziemiach zaledwie kilka wieków temu, zdążyły się już zadomowić w naszym rodzimym menu. Uprawa pomidorów to jedno z ulubionych zajęć ogrodniczych wybieranych szczególnie przez początkujących. Te rośliny nie mają szczególnych wymagań dotyczących warunków, choć potrzebują nieco uwagi podczas wzrostu i owocowania. Sprawdź, jak i czy warto uprawiać pomidory w ogrodzie. Wyjaśnimy też, jaki jest optymalny czas siewu.
Pomidor – charakterystyka rośliny
Amatorska uprawa roślin owocujących w ostatnich latach znów cieszy się popularnością. Coraz więcej osób chce wiedzieć, co spożywa, dlatego samodzielnie próbuje wyhodować ulubione rośliny. Uprawa pomidorów to jeden z najpopularniejszych wyborów początkujących ogrodników. Pomidor należy do roślin bardzo wdzięcznych w uprawie, a za poświęcony czas i uwagę odwdzięcza się dorodnymi owocami.
O pomidorze mówimy najczęściej w odniesieniu do pomidora zwyczajnego, mającego łacińską nazwę Solanum lycopersicum. Jednak ta roślina tylko w naszym kraju występuje w kilkuset odmianach, które różnią się wielkością, kolorem, smakiem, a także wymaganiami. Choć, z uwagi na niewielką zawartość cukru, pomidory często zalicza się do warzyw, są to… jagody, a zatem owoce.
Pomidory – pochodzenie
Choć zupa pomidorowa jest jednym z najpopularniejszych dań polskiej kuchni, a sałatka z pomidorem podawana jest każdego lata w różnych formach, owoc ten stosunkowo niedługo jest uprawiany w naszym kraju. Czerwone owoce jako pierwsi poznali rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej, skąd właśnie ta roślina pochodzi. Jednak w naturalnym środowisku pomidor uznawany jest za chwast, co potwierdza jego zdolność do rozsiewania i stosunkowo łatwa uprawa.
Do Europy pomidory trafiły za sprawą pierwszych kolonizatorów, czyli na początku XVI wieku. Co ciekawe, początkowo były uznawane za roślinę trującą i siano je z uwagi na ich dekoracyjny charakter. Dopiero w XIX wieku doceniono walory smakowe złotych jabłek (z włoskiego „pomi d’oro”) i rozpoczęła się trwająca do dziś spora popularność tych roślin.
Sadzenie pomidorów – podstawowe informacje
Wszyscy miłośnicy pomidorów (i nie tylko oni) przyznają, że te owoce lepiej smakują, jeśli są wyhodowane samodzielnie. Nie będziemy jednak zagłębiać się tu w techniki uprawy tych roślin w warunkach przemysłowych i wyjaśniać, dlaczego inny smak mają te sprzedawane w sklepach. Skupmy się na samodzielnej uprawie pomidorów i warunkach, jakich wymagają.
Jaka odmiana pomidorów będzie odpowiednia?
Informacja o tym, że aż kilkaset odmian pomidora uprawianych jest tylko w naszym kraju, może prowadzić do konsternacji, jeśli chcemy wybrać odpowiednią. Na początek warto zdecydować się na odmianę pomidorów, która powszechnie uznawana jest za łatwa w uprawie i ma niewielkie wymagania. Warto pamiętać o odpowiednich warunkach, dlatego na balkon najlepiej sprawdzają się gatunki koktajlowe, a dla większych odmian trzeba już przygotować miejsce w ogródku. Zacznij od podstawowych odmian, a na uprawę bardziej nietypowych przyjdzie czas w kolejnych sezonach.
Sadzonki pomidorów czy nasiona? Jak rozpocząć uprawy?
Po wyborze odmiany przychodzi pora na wybór okresu wzrostu, w jakim nabędziesz roślinę. Najprościej mówiąc, musisz zastanowić się, czy wybrać sadzonki czy lepiej nasiona pomidorów. Na początek przygody polecamy opcję pierwszą. Sadzonki przeszły już wstępną selekcję, mają część własnej ziemi dobrej jakości i możesz zakupić je nawet w tym samym dniu, w którym będziesz chciał je zasadzić.
Pielęgnacja pomidorów z nasion wymaga nieco więcej uwagi. Powinno się je wysiewać jeszcze w zimie, czyli na przełomie stycznia i lutego, a do wiosny musisz znaleźć dla nich miejsce w mieszkaniu. Nasiona należy sadzić w specjalnych krążkach torfowych i odpowiednio pielęgnować do momentu, aż zaczną kiełkować. Przed wsadzeniem do gruntu trzeba je werandować, a często także dodatkowo nawozić i przesadzać do większych pojemników. Jest to zatem bardziej pracochłonne i wymaga większej wiedzy, jednak pozwala każdego roku uprawiać ulubione odmiany dobrej jakości.
Przygotowanie podłoża pod uprawę
Ważnym elementem mającym wpływ na rozwój każdej rośliny, także pomidorów, jest dobra gleba. Pomidory lubią grunty piaszczysto-gliniaste, czyli takie, które stosunkowo dobrze utrzymują wilgoć. Odczyn pH gruntu powinien być lekko kwaśny, czyli w granicach między 5,5 a 6,5. Podczas przekopywania ziemi warto dodać nawozu lub obornika, jednak należy zrobić to nieco wcześniej niż wprowadzenie roślin do gleby, żeby nie doszło do ich nadmiernej reakcji. W przypadku upraw doniczkowych gotową mieszankę gleby i torfu można kupić w każdym sklepie ogrodniczym.
Czy sadzić pomidory w doniczkach czy w gruncie?
Nie da się jednoznacznie wskazać, które z tych miejsc jest lepsze dla wzrostu i owocowania krzewów pomidora. Uprawa pomidorów w gruncie pozwala na lepszy dostęp rośliny do substancji odżywczych i wody. Z kolei doniczkowe krzewy lepiej zabezpieczone są przed działalnością szkodników, zarazą czy gruntownymi przymrozkami. Najważniejsze jest zatem to, jakim rodzajem przestrzeni dysponujesz i czy jesteś w stanie regularnie doglądać roślin.
Uprawa pomidorów pod folią – dlaczego warto?
Wielu ekspertów zaleca, by krzewy pomidorów posadzić w tunelu foliowym lub w szklarni. Na wielu profesjonalnych plantacjach i polach uprawnych stosuje się właśnie takie dodatkowe zabezpieczenie. Jakie zadanie ma ono spełniać i czy warto prowadzić uprawę pod folią?
Krzewy pomidorów bardzo łatwo się rozrastają, jednak nie należą do bardzo odpornych na niesprzyjające warunki. Szczególnie niebezpieczne dla zawiązujących się i dojrzewających owoców są silne opady deszczu i gradu. Spadające krople lub kryształki lodu mogą uszkodzić strukturę owoców, co prowadzi do ich pękania. Skutkiem takich uszkodzeń bardzo często jest zaraza objawiająca się ciemnymi plamami na pomidorach, a nawet gnicie owoców na całych plantacjach.
Pomidory w tunelu są chronione nie tylko przed opadami deszczu, lecz także nadmiernym nasłonecznieniem. W tunelu czy szklarni łatwiej jest utrzymać odpowiednią wilgotność, a także chronić łodygi i owoce przed szkodnikami. Pamiętaj, aby w tunelu na pomidory był przewiew, a jego wysokość zaplanować w taki sposób, żeby krzewy mogły swobodnie rosnąć.
Jak nawozić, podlewać i pielęgnować pomidory?
Wysiew pomidorów to dopiero pierwszy krok do tego, aby cieszyć się tymi smakowitymi owocami. Pomidory nie dadzą obfitych plonów bez twojej dostatecznej uwagi, dlatego warto pamiętać o podstawowych zasadach dotyczących ich pielęgnacji. Krzewy przede wszystkim potrzebują dużej wilgotności, dlatego w czasie letnich upałów konieczne jest podlewanie ich przynajmniej raz dziennie. Warto obficie podlewać krzewy przy samej ziemi, aby nie aplikować wody na liście czy owoce. Podlewanie zostaw na wieczór lub wczesny poranek, kiedy słońce jest najmniej intensywne i woda zdąży spokojnie wsiąknąć w glebę.
Kolejnym istotnym elementem pielęgnacji pomidorów jest ich podwiązywanie. Łodygi mogą rozrastać się tak szybko, że często uginają się lub łamią pod wpływem rosnących owoców. Musisz je zatem wspomóc i przygotować odpowiednie podpórki. Paliki wbij do ziemi w pobliżu krzewów w taki sposób, żeby nie uszkodzić ich korzeni, a następnie przywiąż do nich pęd główny. Przydatna okaże się też konstrukcja tunelu – pędy możesz podwiązywać do jej zadaszenia.
W zależności od odmiany pomidory owocują od lipca nawet do końca września. Jeśli zdecydujesz się na kilka różnych rodzajów, możesz cieszyć się smakiem własnych pomidorów nawet przez kilka miesięcy. Nie zapomnij jednak o odłożeniu pestek i przygotowaniu ich do wysiewu na kolejny rok.