Ogrodową rabatę mogą wzbogacać rośliny, które cieszą nie tylko kubki smakowe i dają przyjemność swym zapachem, ale też cieszą oczy. Uprawa rozmarynu zapewnia wszystkie te elementy, bo roślina ta nie tylko ma właściwości prozdrowotne, ale też pięknie wygląda przez cały rok. Poznaj rozmaryn i dowiedz się, dlaczego warto go uprawiać na balkonie lub w ogrodzie.
Rozmaryn lekarski – charakterystyka rośliny
Rosmarinus lub Rosmarinus officinalis to łacińska nazwa rośliny o charakterystycznym intensywnym zapachu. To właśnie aromat wydzielany przez te wiecznie zielone krzewy zwrócił uwagę już starożytnych Greków, Rzymian czy Żydów. Przez wieki tej roślinie przypisywano magiczne właściwości. Grecy ozdabiali jej gałązkami wizerunki swoich bogów, przypisywano jej także właściwości związane ze sferą erotyczną, a ze świeżych gałązek wyplatano wianki, które zakładały panny młode podczas ceremonii zaślubin. Zresztą rozmaryn pojawia się w wielu ludowych pieśniach i literaturze także w naszej szerokości geograficznej.
Naturalnie można go spotkać w wielu krajach basenu Morza Śródziemnego, jednak rozmaryn uprawiany jest niemal na całym świecie. Obecnie mniej ludzi ceni jego właściwości magiczne, wybierając roślinę z uwagi na jej aromat. Żywiczny zapach przyciąga nie tylko ludzi, ale także liczne owady zapylające, dlatego uprawa rozmarynu często towarzyszy plantacjom związanym z innymi roślinami.
Rozmaryn traktowany jest często jako roślina ozdobna. Ma zielone łodygi, charakterystyczne drobne ostre liście i niewielkie niebieskawe kwiaty. Dziko rosnący może rozrastać się w krzewy o wysokości nawet powyżej dwóch metrów, jednak w uprawie ich wzrost sięga maksymalnie 80 cm. Dostępne w sklepach doniczki z rozmarynem mają kilkanaście centymetrów i z łatwością można postawić je np. w kuchni.
Zastosowanie rozmarynu w kuchni i zielarstwie
Zainteresowanie ogrodników rozmaryn wzbudza głównie dzięki dużej zawartości olejków aromatycznych. To one odpowiadają zarówno za walory smakowe i aromat wykorzystywany w kuchni, jak i za jego właściwości lecznicze. Zalety rozmarynu wykorzystywane są na wiele sposobów, a zioła można suszyć, parzyć w postaci herbatek czy wytłaczać olej z ich liści. W domowej uprawie najczęściej będziesz korzystał ze świeżych roślin dodawanych do przygotowywanych potraw.
Właściwości lecznicze zioła
Powszechną zasadą w naturze jest to, że rośliny o intensywnym zapachu lub smaku mają wiele substancji aktywnych. Rozmaryn przede wszystkim poprawia apetyt i pobudza procesy trawienne. Ma też właściwości moczopędne i żółciopędne, a substancje aktywne wspomagają regulację ciśnienia krwi.
Badania naukowe potwierdziły przeciwbakteryjne działanie rozmarynu, przede wszystkim zwalczające paciorkowce i gronkowce. Ponadto roślina ta wzmacnia organizm i zalecana jest przy wspomaganiu podnoszenia sprawności fizycznej. Sprawdza się nawet u osób starszych czy rekonwalescentów wracających do sprawności po kontuzjach czy wypadkach. Olejek z tej rośliny stosuje się także w aromaterapii między innymi w przypadku problemów menstruacyjnych, a także w przeziębieniach.
Uprawa rozmarynu jako przyprawy
Ta śródziemnomorska roślina zdobyła popularność również jako przyprawa do dań. Bardzo dobrze komponuje się przede wszystkim z potrawami zawierającymi pomidory, czyli zupami, sosami czy innymi potrawami na bazie tego owocu. Gałązki dodaje się też do dań zawierających ryby, zarówno w wersji gotowanej, jak i duszonej. Wyjątkowy aromat sprawdza się też dla twardych mięs, czyli wieprzowiny, wołowiny, a także dziczyzny. Świeże lub suszone gałązki możesz dodać do grzybów, warzyw gotowanych, a nawet farszów.
Jak uprawiać rozmaryn w domu?
Naturalnie rozmaryn występuje na obszarze o bardzo wysokich średnich temperaturach. W związku z tym w naszym klimacie może mieć problem, żeby przetrwać zimę w ogrodzie zwłaszcza przy dużych przymrozkach. Z tego powodu roślinę uprawia się najczęściej w mieszkaniach, gdzie temperatura jest stale dodatnia. Jedynie w okresie wiosennym i letnim donice można wystawić na zewnątrz, co pozwoli na lepszy rozwój krzewów i przyciągnie owady zapylające.
Wymagania gruntowe dla rozmarynu
W naturalnych warunkach roślina porasta bardzo żyzne próchniczne gleby o bardzo dużej zawartości wapnia. Właśnie ten składnik jest kluczowy do prawidłowego przygotowania gleby pod uprawę rozmarynu. Możesz zaopatrzyć się w specjalną ziemię przeznaczoną do upraw roślin wymagających wapnia lub zadbać o właściwy nawóz. Ziemia musi być też przepuszczalna o sporej zawartości składników próchniczych, dzięki czemu możliwy będzie rozwój rozbudowanego systemu korzeniowego.
W jaki sposób rozsiewać rozmaryn?
Jeśli już przygotujesz odpowiednie stanowisko, możesz rozważyć, w jakiej formie roślina powinna być wsadzana do gruntu. Rozmaryn lekarski może być rozmnażany przez nasiona, które jednak mają trudności z kiełkowaniem, a potrzeba na to sporo czasu i cierpliwości. Możesz też skorzystać z sadzonek zielnych, które pozyskiwane są z głównych pędów po okresie kwitnienia, czyli w lipcu i sierpniu. Ich pozyskanie wymaga jednak pewnego doświadczenia i umiejętności, które zapobiegają przypadkowemu uszkodzeniu rośliny.
Najskuteczniejszym sposobem jest zakup gotowej sadzonki, które dostarczane są już w donicach z odpowiednią ziemią. Koszt takiej inwestycji nie przekracza kilku złotych, a problem nieudanych prób wysiewu czy rozszczepiania zioła już cię nie dotyczy. Gotowe sadzonki są łatwe w uprawie, ponieważ wymagają jedynie utrzymania wilgotnej ziemi. Możesz też stosować specjalne nawozy dla rozmarynu, które wystarczy dodać do wody służącej do podlewania.
Rozmaryn w ogrodzie – zbiór plonów
Rozmaryn powinno się uprawiać w doniczce, którą z łatwością można przenieść na zewnątrz w letnie dni. To pod wpływem promieni słonecznych roślina zaczyna kwitnąć i ten okres nie jest najlepszy na zbiór gałązek. Najlepiej wybierać młode pędy, zostawiając mocne ciemnozielone gałązki jako główne pędy. W warunkach ogrodnictwa domowego można z rośliny korzystać niemal przez cały rok, dlatego zimowa potrawa mięsna ze świeżym rozmarynem nie powinna nikogo dziwić.
W naszym klimacie rozmaryn to zioło domowe, które nie powinno zimować w ogrodzie. Dla niewielkiej donicy z krzewem z pewnością znajdziesz miejsce na parapecie lub półce nad blatem kuchennym. Z pewnością zaprzyjaźnisz się z zapachem tej rośliny jeszcze bardziej, kiedy odkryjesz, że jej aromat bardzo nie odpowiada molom, a także innym nieproszonym domowym gościom.
Powiązane artykuły:
- Uprawa ziół w domu i w ogrodzie – jak uprawiać rośliny zielarskie, przyprawowe i lecznicze w doniczkach?
- Uprawa szałwii lekarskiej (Salvia officinalis) w ogrodzie. Właściwości lecznicze i uprawa rośliny w doniczce
- Uprawa mięty pieprzowej w doniczce i na dworze. Nawożenie rośliny i właściwości lecznicze
- Uprawa chrzanu pospolitego, opieka nad sadzonkami i jego zastosowanie w kuchni
- Czosnek niedźwiedzi – uprawa i sadzenie rośliny o właściwościach leczniczych