Pszenica jara ma krótszy okres wegetacji, a jej system korzeniowy jest słabiej rozwinięty, natomiast wymagania glebowe posiada największe ze wszystkich zbóż. Aby ją móc uprawiać należy wybrać miejsce z bardzo dobrą glebą kompleksu pszennego oraz pszennego górskiego.

Pszenica jara bywa mniej odporna na suszę, a niedobór wody w czasie od krzewienia do kłoszenia się zazwyczaj powoduje znaczący spadek plonów. Jeśli zaś będzie się uprawiać pszenicę jarą po roślinach zbożowych, poskutkuje to około 20% niższym plonowaniem. Najkorzystniej jako przedplon uprawiać warzywa strączkowe, bób albo buraki.

Kiedy powinno się wysiać pszenicę jarą?

Pszenica jara wymaga na tyle wczesnego siewu, aby udało się jej rozkrzewić oraz wykreować mocny system korzeniowy. Jej kiełkowanie odbywa się w temperaturze od 1 do 3 stopni Celsjusza, a odporność pszenicy jarej dochodzi do -6 stopni Celsjusza, dlatego też najlepszym optymalnym terminem siewu będzie okres od trzeciej dekady marca do pierwszej dekady kwietnia. Niektóre z odmian pszenicy jarej potrzebują większych wymagań świetlnych, nie powinno się więc zbyt szybko decydować na siew, lub zbyt gęsto wysiewać. Jeśli zagęszczenie będzie zbyt duże, sprawi to zmniejszenie liczby kwiatów w kłosie i liczby kłosów.

Jak nawozić pszenicę jarą?

Nawożenie pszenicy jarej jest nieco bardziej wymagające w porównaniu z pszenicą ozimą. Jej słabszy system korzeniowy pociąga za sobą mniejszą zdolność pobierania składników pokarmowych, jak i krótszy okres makro i mikro akumulacji. Pszenica koniecznie musi być nawożona z dokładnym jego bilansowaniem. W porównaniu z pszenicą ozimą pszenica jara zawiera więcej fosforu i azotu w ziarnie, jak i więcej potasu w słomie. Aby wytworzyć 100 kg ziarna z należytą ilością słomy, trzeba średnio od 7 do 8 kg składników mineralnych. W celu określenia wymagań nawozowych na glebach ubogich w fosfor i potas trzeba do potrzeb pokarmowych dodać dawki potasu oraz fosforu, tak by poprawić zasobność gleby. To samo tyczy się gleb ubogich w magnez, siarkę czy azot.

Pszenica jara wymaga gleb bogatych w azot, a na każdą tonę wymaganego zbioru powinno się zastosować około 25 do 30 kg azotu. Podaje się go w dwóch dawkach:

• 60% przed siewem roślin;
• 40% od końca krzewienia do fazy drugiego kolanka.

Dzięki podziałowi dawki azotu zwiększa się zawartość białka, przede wszystkim prolamin i glutelin tworzących kompleks glutenowy. Zwiększenie nawożenia azotowego ma wpływ na wzrost zawartości glutenu oraz na indeks glutenowy. Jeśli azotu będzie zbyt mało, wpłynie to na obniżenie rozwoju pędów kłosonośnych, oraz na zredukowanie wcześniej wytworzonych rozkrzewień.

Dokarmianie dolistne mocznikiem odmian pszenicy jarej

W prawie wszystkich zabiegach ochrony zbóż (jeżeli tylko istnieje możliwość mieszania pestycydów z mocznikiem), powinno się przeprowadzać dokarmianie dolistne mocznikiem. Już z początkiem wegetacji można wykonać pierwszy oprysk, stosując go z odpowiednim nawozem dolistnym makro i mikroelementowym. Należy pamiętać, by nie przekraczać 10% stężenia mocznika.

Jakie korzyści przynosi nawożenie?

Prawidłowe nawożenie azotem, potasem i fosforem pomaga w zwiększeniu odporności pszenicy jarej na niedobory wody oraz choroby. Nawożenie pomaga w wypełnieniu ziarna, jakości ziarna, równomiernym dojrzewaniu, zawartości składników pokarmowych, w tym białka i glutenu (w ziarnie).

Choroby w uprawie pszenicy jarej

Jeśli dostrzega się białe, pojedyncze skupienia na liściach pszenicy jarej, oznacza to rozwój mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Jest to najwyższy czas, aby przeprowadzić zabieg fungicydowy. Elementem sprawczym mączniaka prawdziwego zbóż i traw jest Blumeria graminis – patogen pozostający w stałym kontakcie z żywicielem. Choroba może się rozwinąć w temperaturze od 5 do 30 stopni Celsjusza, a tempo rozwoju wzrasta, kiedy jest wyższa wilgotność i temp. w granicach 12-20 stopni Celsjusza w ciągu dnia, oraz 5 do 12 stopni w nocy. Co ciekawe, obecność wody wcale nie jest tu koniecznością. Do infekcji doprowadzają zarodniki konidialne, a ich uwodnienie pozwala na kiełkowanie nawet w okresie suszy.

Choroba początkowo rozwija się na liściach dolnych, a z czasem przechodzi na pozostałe. Objawami może być zaatakowana cała roślina, natomiast jej mocno porażone fragmenty po prostu obumierają, co znacząco wpływa na obniżkę plonu.

Walka z mączniakiem prawdziwym zbóż i traw

W walce z mączniakiem prawdziwym zbóż i traw rekomenduje się stosowanie odmian pszenicy jarej o wysokiej odporności na patogen. Resztki pożniwne zaś koniecznie należy zniszczyć, brak tej czynności może spowodować przezimowanie Blumerii Graminis. Nawożenie azotem wpływa pozytywnie, niemniej nie można używać go zbyt wiele, jako że jego nadmierna ilość spowodować może osłabienie rośliny oraz zwiększenie podatności na infekcję mączniakiem.

Inne choroby pszenicy jarej

Spośród innych chorób warto wymienić:

• brunatną plamistość liści;
• rdzę brunatnej pszenicy;
• rdzę żółtą;
• septriozę paskowaną liści;
• fuzariozę kłosów;
• septriozę plew.

Rekomendowane są w tych przypadkach środki o nazwie Kendo 50 EW, Aron 50 EC, Fraxial 50 EC, Praxial 50 EC, Axial 50 EC.

Odchwaszczanie jarej pszenicy

Skuteczna ochrona pszenicy to także odchwaszczanie, które należy wykonać poprzez stosowanie herbicydów jeszcze w okresie poprzedzającym krzewienie zbóż. Najczęściej korzysta się z substancji czynnych, takich jak:

• florasulam;
• chlorosulfuron;
• metsulfuron;
• tifensulfuron;
• fluroksypyr;
• tribenuron.

Jeśli chciałoby się odchwaszczać w późniejszym terminie między fazą końca krzewienia a fazą w pełni rozwiniętego liścia flagowego, zalecany jest pinoksaden i wszystkie herbicydy do gatunków roślin dwuliściennych.

Obecnie najpopularniejszą odmianą pszenicy w Polsce jest tybalt, posiadająca wysoką odporność na wyleganie, choroby wczesnego stadium i choroby liści. Poza tym odmiana tybalt wyjątkowo dobrze dostosowuje się do zróżnicowanych gatunków pogodowych oraz glebowych.

Powiązane artykuły:

• Uprawa pszenicy – nawożenie, siew i zbiór, co każdy rolnik powinien wiedzieć o uprawie tego zboża?
• Pszenica jara i skuteczny oprysk na chwasty
• Jaki nawóz pod pszenicę ozimą? Nawożenie dolistne, stosowanie azotu, siarki czy potasu w procesie uprawy
• Stężenie mocznika w oprysku pszenicy – jak uzyskać optymalny efekt
• Giełda MATIF – pszenica i jej notowania. Analiza i prognozy dotyczące cen pszenicy na światowych rynkach