Odmiany czosnku uprawiane w Polsce dzielą się na dwie podstawowe grupy (wytwarzające i niewytwarzające pędów kwiatostanowych), co uwarunkowane jest przez panujący klimat. Jeśli jesteś ciekawy, w jaki sposób uprawia się te rośliny w naszym kraju, jakie są ich odmiany i czym się różnią, koniecznie zapoznaj się z poniższym tekstem.
Czosnek nadaje potrawom bogatego aromatu i ostrego smaku, dlatego tak chętnie stosowany jest do mięs, dań warzywnych, czy też past. Warto pamiętać, że warzywo to stanowi źródło cennych składników odżywczych (allicyna, fosfor, cynk, selen, potas) i witamin, w tym witaminy C, A i D. To wszystko sprawia, że mała główka czosnku skutecznie wspiera odporność (zmniejsza objawy grypy i przeziębienia), ma właściwości przeciwgrzybicze, a nawet zmniejsza poziom złego cholesterolu LDL. Co więcej, łatwo go przechowywać i można spożywać zarówno na surowo, jak i po zapieczeniu, a nawet ukiszeniu.
Odmiany czosnku — charakterystyka
W Polsce uprawia się dwa główne rodzaje czosnku:
- niewytwarzający kwiatostany, inaczej strzałkujący (czosnek jesienny), czyli ozime, uprawia się przede wszystkim w okresie jesieni, ponieważ trudno je przechowywać,
- wytwarzające kwiatostany, inaczej niestrzałkujący (czosnek wiosenny), czyli jare, uprawia się na wiosnę.
Warto przy tym dodać, że odmiany czosnku dzieli się również na przeznaczone do bezpośredniego spożycia lub na potrzeby przemysłu farmaceutycznego do produkcji syropów leczniczych, czy też suplementów diety. Wybór odpowiedniej odmiany podyktowany jest także indywidualnymi wymogami uprawy. W zależności od odmiany różni się od przede wszystkim wielkością, barwą, czy też ilością ząbków w główce.
Każdy, kto planuje uprawiać czosnek, staje przed wyborem jego odmiany. W tym przypadku istotnych jest kilka czynników, w tym przede wszystkim termin uprawy, a także długość okresu wegetacji. Mimo że do uprawy można wykorzystać czosnek wytwarzający i niewytwarzający kwiatostan, to najczęściej wybiera się ten pierwszy. Odmiany ozime sadzi się na przełomie września i października, natomiast jare przypada na wiosnę (najlepiej na przełomie marca i kwietnia). Warto przy tym pamiętać o tym, że zbiory odmian ozimych dają większy plon, jednakże znacznie trudniej jest przechować warzywa.
Typy czosnku
Odmiany wytwarzające pędy dzieli się na typy:
- dolnośląski — wyróżnia się obecnością ok. 6 ząbkami czosnku. Łuska jest w kolorze lekko fioletowej,
- z okolic Pienin — nieregularny kształt główki w barwie różowo-fioletowej,
- podgórski — średnia wielkość główki z ok. 15 ząbkami. Mają one łagodny smak,
- nizinny — inaczej topolski ma ostrzejszy smak i składa się na niego od 10 do 20 ząbków czosnku,
- czosnek biały — inaczej rychlik, wyróżnia się delikatnym smakiem.
Odmiany czosnku
Podział na odmiany czosnku uzależniony jest od kilku czynników, w tym okresu sadzenia i przeznaczenia. Do najpopularniejszych odmian czosnku zalicza się:
- harnaś — jest to odmiana wczesna, strzałkująca. Główki są w kolorze szaro-białym i zawierają w sobie od 8 do 13 fioletowych ząbków. Odmiana ta wyróżnia się bardzo wysokim plonem, zwłaszcza w naszej strefie klimatycznej. Polski harnaś zaliczany jest do najpopularniejszej z odmian. Nadaje się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i do przemysłu farmaceutycznego,
- ornak — wyróżnia się przede wszystkim bardzo dużą masą ząbków ( do nawet 100 g). Łuska jest biała z lekko fioletowymi żyłkami. Czosnek ten ma lekki, łagodny smak,
- jarus — jest to odmiana o zróżnicowanej wielkości główek, najczęściej są one małe i nie przekraczają masy 20 g,
- arkus — odmiana strzałkująca, średnio wczesna. Białofioletowe główki mają charakterystyczne żyłki na całym swoim obwodzie. W środku znajduje się od 4 do 7 ząbków. Pęd kwiatostanów jest dość wysoki, podobnie jak sam plon. Odmiana arkus nadaje się do długiego przechowywania.
Czosnek polski można przechowywać na wiele sposobów. Odmiany zimowe zaleca się trzymać w temperaturze w zakresie od 2 do 4 stopni Celsjusza. Warzywo najlepiej trzymać w suchym miejscu, aby nie doprowadzić do spleśnienia główek. Nieco inaczej przechowuje się odmiany wiosenne. W tym przypadku optymalną temperaturą będzie 20 stopni Celsjusza. Główki czosnku można trzymać w koszach lub w postaci warkocza. Zapewnia to optymalną wentylację.
Uprawa czosnku w Polsce jest opłacalnym przedsięwzięciem. Warto jednak pamiętać o regularnych zabiegach pielęgnacyjnych, które zmniejszą ryzyko pojawienia się chorób roślin i tym samym utraty dużej części plonów.