Choroby czosnku mogą znacząco wpłynąć nie tylko na obfitość plonów, ale również ich stan. Jako że rozmnażanie czosnku zachodzi głównie wegetatywnie, roślina jest narażona na wiele rozmaitych patogenów. Sprawdź, na co szczególnie warto uważać.
W wielu przypadkach choroby i szkodniki czosnku mogą wyrządzić wiele szkód w uprawie profesjonalnej albo przydomowej. Zdarza się, że występują one również jako choroby cebuli i czosnku, atakując zwłaszcza szczypior. Sprawdź, jakie są warunki dbania o czosnek pospolity i jakie najczęstsze choroby czosnku mogą zaatakować twoją uprawę.
Szkodniki i choroby czosnku a prawidłowa uprawa
Istotne znaczenie nie tylko w zwalczaniu chorób czosnku, co w zapobieganiu im ma odpowiedni sposób uprawy.
Uprawa czosnku – na co zwrócić uwagę?
Czosnek jest stosunkowo wymagającą rośliną. Wybierz dla niego stanowisko na glebie żyznej i stosuj dodatkowo nawozy ekologiczne, zarówno do podlewania, jak i oprysku profilaktycznego. Warto stosować przedplon w formie roślin motylkowych, np. bobu czy fasoli. Zbyt wilgotna gleba zdecydowanie nie sprzyja zdrowej uprawie czosnku, podobnie jak towarzystwo innych cebulowych.
Profilaktyka chorób czosnku
Niektóre elementy profilaktyki chorób czosnku są podobne jak w przypadku innych gatunków. Przede wszystkim należy dbać o usuwanie resztek organicznych w podłoża. Glebę dobrze jest przekopać po zbiorach, a nawet częściowo wymienić, jeśli istnieje podejrzenie, że pozostały w niej jakiekolwiek zarodniki grzybów, bakterie czy wirusy. Niemniej ważne jest dezynfekowanie narzędzi stosowanych do pielęgnacji roślin. Dotyczy to zwłaszcza profilaktyki chorób wirusowych.
Do sadzenia warto wykorzystywać wyłącznie kwalifikowany materiał dobrej jakości, najlepiej ze sprawdzonego źródła. Można dodatkowo zadbać również o zaprawianie ząbków czosnku za pomocą odpowiednich środków ochrony. W przypadku niektórych chorób czosnku możesz wybrać odmiany odporne, co sprzyja ochronie przed rozwojem schorzeń w przypadku małych ogródków i monokultur.
Zmianowanie stanowisk
W końcu wskazane jest zmianowanie stanowisk wzrostu roślin cebulowych. Podstawą jest sadzenie czosnku maksymalnie do 4 lat w tym samym miejscu. Jeśli w jakimś roku wystąpi choroba tej rośliny, w następnym należy posadzić w tym samym miejscu gatunek na nią odporny.
Fuzaryjne gnicie piętki czosnku
Jedna z chorób czosnku powodowanych przez grzyby. Sprawia, że górne części liści stają się intensywnie żółte, a sam szczypior szybko więdnie. Dodatkowo może powodować również zmiany pod ziemią. Korzenie gniją, podobnie jak czerniejąca piętka. Dodatkowo dochodzi również do pojawienia się charakterystycznego dla grzybów nalotu między łuskami. Choroby tej praktycznie nie da się zwalczyć, trzeba jej przede wszystkim zapobiegać.
Biała zgnilizna cebuli
Jeśli chcesz uprawiać czosnek, musisz znać również tę chorobę. Może się ona pojawiać przez cały okres wegetacji. W przypadku młodych siewek dochodzi do całkowitego zamierania roślin. Z kolei przy wilgotnej pogodzie na całej roślinie od liści i łodyg przez piętkę główek czosnku mogą pojawiać się białe, watowate naloty będące po prostu grzybnią. Porażone rośliny trzeba usunąć z miejsca uprawy, a następnie zniszczyć, co zapobiegnie rozwojowi choroby i przenoszeniu się jej na inne okazy roślin cebulowych.
Różowa zgnilizna korzeni
Takie choroby czosnku jak ta atakują system korzeniowy, powodując różowienie korzeni i ich przedwczesne zamieranie. Może to wpłynąć na zahamowanie wzrostu uprawy, a w efekcie doprowadzić do całkowitego braku plonów. Niekiedy jednak ta choroba grzybowa rozwija się na tyle powoli i na tak dalekim etapie, że roślina jest w stanie częściowo zregenerować korzenie. W efekcie czosnek może nawet dojrzeć.
Przebieg choroby
Choroba ta rozwija się szczególnie w okresie wilgotnym i ciepłym. Zbyt wilgotne stanowisko sprawia, że straty gospodarcze w uprawie mogą być bardzo wysokie. Co więcej, porażone rośliny należy usunąć z podłoża i zniszczyć, a część gleby wymienić, aby skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu patogenów w środowisku.
Szara pleśń
Jedna z tych chorób czosnku, które atakują również inne gatunki roślin. Nazywana jest również zgnilizną szyjki czosnku. Wywołują ją grzyby z rodzaju Botrytis. Pierwszym z objawów w uprawie czosnku jest więdnięcie szczypioru, zwłaszcza jeśli panuje wysoka wilgotność powietrza. Z drugiej strony schorzenie może objawiać się dopiero w okresie przechowywania czosnku charakterystycznym nalotem grzybni w szarym kolorze. Z tego powodu choroba jest trudna w zwalczaniu, choć można stosować również oprysk z fungicydów. Jak wszystkie choroby grzybowe, również i ta może zimować w podłożu, dlatego jest tak niebezpieczna dla upraw.
Zielona zgnilizna czosnku
Choroba ta pojawia się na ząbkach czosnku podczas przechowywania główek po plonowaniu. Objawia się tworzeniem charakterystycznych plam, które na początku są wodniste, potem tworzą miękkie miejsca, a ostatecznie prowadzą do pojawienia się zielonego nalotu. Pyli on, roznosząc zarodniki dookoła, przez co choroba może dotknąć również pozostałe przechowywane główki. Z uwagi na moment wykrycia praktycznie nie da się walczyć z chorobą.
Szkodniki czosnku – co z nimi?
Choroby czosnku występuje często, jednak warzywo to jest również regularnie nawiedzane przez rozmaite szkodniki. Należą do nich na przykład:
- niszczyk zjadliwy – nicień atakujący roślinę, prowadzący do deformacji liści i zaniku korzeni, a także gnicia piętki;
- błotniszka czosnkówka – muchówka składa niewielkie białe larwy, które zjadają liście szczypioru od wewnątrz, powodując ich zasychanie. Jest to szkodnik czosnku jesiennego;
- śmietka cebulanka – kolejna muchówka, której larwa żeruje tym razem bezpośrednio w ząbkach; powoduje żółknięcie i zamieranie liści i łusek;
- wgryzka szczypiorka – motyl składa jaja, z których wylęgają się barwy. Atakują one główni czosnku, niszcząc je od środka.
Choroby czosnku – jak je zwalczać?
Podstawowym działaniem jest zawsze usunięcie pierwszych objawów choroby czosnku oraz porażonych elementów roślin. To ważne, aby patogeny nie rozprzestrzeniały się dalej, zarówno na kolejne okazy, jak i okoliczne uprawy. Następnie istotne jest zastosowanie odpowiednich preparatów ogrodniczych. Pamiętaj, że możesz opryskiwać rośliny w konkretnym czasie oraz środkami ochrony roślin dopasowanymi do danego schorzenia. Zazwyczaj nie sprawi to, że plantacja uzyska 100% plonów, jednak znacznie zmniejszy rozprzestrzenianie choroby. Gleba po takiej uprawie powinna być również właściwie przygotowana do dalszego użytkowania.
W wielu przypadkach choroby czosnku trudno jest rozpoznać dostatecznie szybko. Można stosować odpowiednie środki zapobiegawcze przy uprawie warzyw cebulowych, to jednak często nie wystarcza. Podstawą jest stosowanie wyłącznie zdrowego materiału nasadzeniowego i dbanie o stanowisko sadzenia. W razie wystąpienia choroby zaleca się stosowanie odpowiednich preparatów, dostosowanych do etapu wzrostu rośliny. To pomoże ci zmniejszyć straty w uprawie.