Ziemniaki należą do najchętniej hodowanych roślin jadalnych w Polsce. Wpływa na to opłacalność i prostota upraw, jednak są one narażone na różne choroby ziemniaka. Sprawdź, jak je rozpoznawać i zwalczać.
Szkodliwe patogeny chorobotwórcze mogą powodować deformacje bulw ziemniaka, ich gnicie, czy też drastyczne obniżenie sezonowych plonów. Konsekwencją ich działania jest obniżenie rentowności prowadzonej plantacji. Dotyczy to zarówno upraw przemysłowych, jak i hodowli ziemniaków na mniejszą, prywatną skalę. Poznaj podstawowe choroby ziemniaka, które mogą powodować infekcje roślin, sposoby zapobiegania im oraz metody wykorzystywane w eliminowaniu zarazy. Poniżej opisaliśmy najważniejsze z nich.
Choroby grzybowe ziemniaka: zaraza ziemniaka i alternarioza ziemniaka – rozpoznanie i zwalczanie
Zaraza ziemniaczana
Do najgroźniejszych chorób dla bulw należą te o podłożu grzybowym. Gdy roślinę zainfekuje organizm grzybopodobny, to rozwojowi choroby sprzyjają wysoka wilgotność powietrza i ciepło. Jednym ze schorzeń jest popularna zaraza ziemniaczana, która powoduje duże szkody w hodowli i z powodzeniem przenosi się także na inne rośliny, w tym pomidory. Objawy zarazy ziemniaka widoczne są m.in. na bulwach, gdzie rozwijają się brunatne plamy. Na liściach pojawia się biały nalot grzybni. Ponadto miąższ bulwy nabiera czerwonego i brązowego koloru. Z czasem owoce rośliny gniją i nie nadają się do spożycia, a same ziemniaki są narażone na infekcje o charakterze wtórnym. Za ten stan rzeczy odpowiada grzyb. Jego zarodniki z powodzeniem mogą przenosić wiatr lub opady deszczu.
Możesz zminimalizować ryzyko występowania choroby przez uprawę odmian odpornych. Ponadto w celach zapobiegawczych stosuje się głębokie dołowanie, co pozwala na izolację bulw od zarodników znajdujących się na powierzchni. W ramach profilaktyki zastosuj preparaty domowe z cebuli i skrzypu polnego. Gdy wystąpią pierwsze objawy choroby, to przeciwko zarazie ziemniaka stosuje się chemiczne środki oraz preparaty wgłębne. Po zbiorze bulw należy dokładnie oczyścić ziemię i usunąć wszystkie i ich części, w tym bytujące w ziemi owoce porażone zarazą ziemniaka.
Alternarioza
Uprawa ziemniaków narażona jest także na alternariozę. W przebiegu choroby można zaobserwować pojawianie się brązowych i okrągłych plamek, które objawiają się na dolnych liściach ziemniaka. Sprzyjające warunki do rozwoju schorzenia to pora sucha, która przerywana jest sporadycznymi deszczami. Czynnikiem zwiększającym ryzyko jest także umiejscowienie plantacji ziemniaka na glebach piaszczystych i lekkich. Kluczem do ochrony ziemniaka jest wybieranie zdrowych i odpornych sadzeniaków, a także stosowanie preparatów na bazie potasu. Gdy alternarioza wystąpi, w ramach leczenia wykorzystywana jest ochrona chemiczna, w tym m.in. opryski z fungicydów. Połącz to z prawidłową pielęgnacją, w tym z dezynfekcją narzędzi ogrodniczych, a da ci to satysfakcjonujące efekty.
Czarna nóżka ziemniaka
To choroba o podłożu bakteryjnym. Rozpoznaje się ją już na początkowym okresie wegetacji, jednak wciąż nie stworzono skutecznych środków ochrony roślin, które ją wyeliminują. W związku z tym kluczowe jest dbanie o odpowiednią profilaktykę i zachowanie ostrożności. Bakterie stopniowo przedostają się z bulw do łodygi i infekują całą roślinę. Z powodzeniem są przenoszone przez wiatr, owady i wodę, co pomaga szybkiemu rozprzestrzenianiu się zakażenia. Czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania są niewłaściwe zabiegi agrotechniczne, które powodują uszkodzenia mechaniczne i inne choroby bulw. Podstawowe symptomy występowania zarazy to: plamy na łodydze, zamieranie ziemniaków i słaby system korzeniowy. W ramach profilaktyki przed chorobą zastosuj: zmianowanie, eliminuj samosiewy, dezynfekuj narzędzia, a także usuwaj zakażone rośliny. W przeciwnym razie możesz odnotować poważne straty plonu.
Mokra zgnilizna bulw ziemniaka i liściozwój – choroby ziemniaka o podłożu wirusowym
Należą do stosunkowo groźnych chorób wirusowych. Pierwsza z nich często występuje po bakteryjnej czarnej nóżce. Schorzenie rozwija się już po zbiorach w trakcie przechowywania bulw. Wysoka temperatura korzystnie wpływa na wnikanie wirusa do owoców ziemniaka, a porażone bulwy zamierają i infekują pozostałe. Jeżeli chcesz uniknąć takiej sytuacji, to przechowalnia powinna być odpowiednio wietrzona. Ponadto zbiory plonów bulw z objawami powinny być izolowane oraz utylizowane, aby bakterie nie przenosiły się na inne owoce i efekty twojej pracy. Mokrą i suchą zgniliznę bulw eliminuje się w ramach profilaktyki, a także działań bezpośrednich polegających na sortowaniu ziemniaków i wyrzucaniu tych, których części bulwy wykazują symptomy infekcji.
Drugim wirusowym schorzeniem jest liściozwój. Przebieg choroby charakteryzuje się: rozjaśnieniem liści, zwijaniem się ich, czy też hamowaniem wzrostu. W związku z tym objawy choroby można zaobserwować przede wszystkim na liściach, jednak może to być utrudnione w okresie nawożenia ziemniaków azotem. On skutecznie maskuje niepokojące sygnały. Mimo wszystko w polskich warunkach bardzo rzadko dochodzi do silnego porażenia w wyniku tej infekcji i nie należy do największych zmartwień rolników. Hodowane w Polsce odmiany wykazują małą podatność na zachorowanie, a w jego przypadku ewentualne objawy klasyfikowane są jako średnie lub słabe. Profilaktyka polega na zapewnieniu hodowanym roślinom odpowiedniej przestrzeni do wzrostu, a także zwalczaniu chwastów i usuwaniu roślin, które wykazują symptomy choroby.
Bakterioza pierścieniowa
Groźną chorobą jest także bakterioza pierścieniowa, a zapobieganie jej jest obowiązkiem każdego hodowcy, który uregulowano prawnie. Wywołują ją bakterie, a najczęstszym źródłem zakażenia są źle zdezynfekowane maszyny i narzędzia ogrodnicze oraz ziarniaki. Trudnością w eliminowaniu bakteriozy jest to, że choroba ta przez wiele lat może być utajona. W związku z tym rekomenduje się przeprowadzanie regularnych badań laboratoryjnych, aby ją wykluczyć. Na spodniej stronie liści pojawiają się białe plamy, które z czasem brunatnieją. Dalszym krokiem jest ich deformacja i zamieranie. Po przekrojeniu ziemniaków na powierzchni ich miąższu widać charakterystyczne pierścienie. Owoce nie nadają się do spożycia, a zaraza może powodować ogromne straty. Jej potwierdzenie prowadzi do utylizacji całej uprawy. Środki zapobiegawcze to przede wszystkim stosowanie kwarantanny, a także odpowiedniej profilaktyki i dezynfekcji.
Jak zadbać o zdrową i efektywną uprawę?
Ziemniaki narażone są także na inne choroby i szkodniki, które mogą powodować niepokój hodowcy i straty. Wśród nich wymienia się m.in.: brunatną plamistość liści, suchą plamistość liści, parcha, raka ziemniaka, smugowatość, czy ryzoktoniozę. Ponadto szkodliwe działanie wykazują takie szkodniki jak: rolnice, stonka ziemniaczana, czy drutowce. Zadbaj o zdrową i efektywną uprawę w ramach odpowiednich działań profilaktycznych, nawożenia środkami zawierającymi substancje czynne, czy też stosowania oprysków. Regularnie kontroluj stan swojej plantacji i eliminuj rośliny, które wykazują symptomy choroby. Takie zachowanie wpłynie korzystnie na efektywność pozostałej uprawy oraz jakość plonów, które zbierzesz na koniec sezonu.