Kiszonka w żywieniu bydła

Z tego artykułu dowiesz się:

1 Czym jest kiszonka?

2 Proces produkcji kiszonki

3 Rodzaje kiszonki

4 Zalety i wady kiszonki

5 Wpływ kiszonki na zdrowie bydła

6 Kiszonka w żywieniu bydła – podsumowanie

Coraz więcej hodowców w poszukiwaniu objętościowych, energetycznych pasz dla bydła decyduje się na kiszonkę. To pokarm dobrej jakości, który jednocześnie jest bardzo wydajny i relatywnie tani. Czym jest kiszonka? Jakie są jej rodzaje? Czy warto stosować ten rodzaj paszy, karmiąc krowy? Wyjaśniamy!

Czym jest kiszonka?

Kiszonka jest, najprościej ujmując, zakonserwowaną zielonką. Przy jej produkcji wykorzystuje się naturalną fermentację biologiczną lub chemiczny konserwant. Podczas fermentacji dochodzi do przemiany cukrów na kwasy organiczne, z których najbardziej pożądanym jest kwas mlekowy. Tym samym pH materiału zmienia się na kwaśne.

Kiszonki można długo przechowywać – pod warunkiem odcięcia dostępu powietrza. Warunki beztlenowe sprawiają, że w paszy nie rozwijają się mikroorganizmy powodujące gnicie i rozkład białka. Jest ona łatwiejsza w przechowywaniu niż siano. Ponadto skład chemiczny prawidłowo przyrządzonej kiszonki nie różni się znacząco od materiału wyjściowego. W zależności od rodzaju zielonki wykorzystanej do jej produkcji kiszonka ma inne wartości pokarmowe, dzięki czemu jej zastosowanie jest szerokie.

Proces produkcji kiszonki

Aby wyprodukować kiszonkę, trzeba uruchomić procesy fermentacyjne. Bakterie fermentacji kwasu mlekowego znajdują się na roślinach. Konieczne jest również zachowanie warunków beztlenowych. W tym celu zakiszaną masę należy silnie ugnieść. Ugniatanie przeprowadza się warstwowo, cienkimi warstwami rozprowadzanymi po całej powierzchni silosu lub pryzmy. Po zakończeniu tego etapu okrywa się masę grubą folią i dociska, odcinając dostęp powietrza.

Aby proces zakiszania zachodził z maksymalną wydajnością, ważne są czynniki takie jak:

dokładne rozdrobnienie surowca,
wysoka zawartość cukru,
dokładne okrycie silosu.

Rodzaje kiszonki

Ze względu na tzw. minimum cukrowe zielonki do przygotowania kiszonek można podzielić na:

łatwo kiszące – są to rośliny takie jak kukurydza, trawa, buraki cukrowe, ziemniaki;
trudno kiszące – koniczyny (biała i czerwona), peluszka, groch, wyka, bobik, łubin;
niekiszące – lucerna, seradela, soja.

Zobacz też:

Malina: jak skutecznie hodować te smaczne owoce w ogrodzie

Rośliny z ostatniej grupy są jednocześnie tymi, które zawierają najwięcej białka. Aby możliwe było przygotowanie z nich kiszonek, dodaje się do nich odpowiedni inokulant biologiczny, który wspomaga procesy fermentacyjne.

W zależności od użytych roślin kiszonki mają inne wartości odżywcze. Najczęściej w żywieniu krów stosowana jest kiszonka z kukurydzy uzupełniana o bogatsze w białko kiszonki z roślin motylkowatych, czyli np. koniczyny lub lucerny. Dość często krowy karmi się także kiszonką z liści buraków cukrowych czy traw.

Zalety i wady kiszonki

Dobrze przygotowana kiszonka ma wiele zalet. To przede wszystkim:

trwałość,
łatwość przechowywania,
wysoka koncentracja energii i składników odżywczych,
wysoka strawność,
niska cena,
korzystny wpływ na zdrowie i wydajność bydła.

Ze stosowaniem tego rodzaju pasz wiążą się jednak również pewne zagrożenia. Niewłaściwie przeprowadzona fermentacja może obniżać strawność kiszonki, wpływać negatywnie na jej jakość (proporcje składników odżywczych) oraz smak. Należy również pamiętać, że zwierzęta nie mogą być karmione wyłącznie kiszonką – konieczny jest dodatek pasz treściwych.

Wpływ kiszonki na zdrowie bydła

Wysokiej jakości kiszonka to doskonała pasza, która pomaga dbać o zdrowie i wydajność stada. Kiszenie roślin powoduje powstawanie dobroczynnych mikroorganizmów, które wpływają pozytywnie na trawienie oraz wspierają odporność zwierząt. Dobrą kiszonkę warto też podawać ze względu na wysoką zawartość witamin i minerałów. Znajduje ona zastosowanie w żywieniu zarówno krów mlecznych, jak i bydła mięsnego, w różnych systemach hodowlanych.