Choroby pszenicy są jednymi z poważniejszych, zwłaszcza dla osób, które utrzymują się z zysków ze sprzedaży plonów. Wiele z nich powoduje znaczne straty, dochodzące nawet do 60%. Sprawdź, jak rozpoznać choroby i je zwalczać.
Zarówno choroby podstawy źdźbła powodujące łamliwość, jak i schorzenia liści czy kłosów mogą w znaczny sposób wpłynąć na opłacalność uprawy. Pojawiają się w różnych momentach, od krzewienia, przez okres strzelania w źdźbło, aż po dojrzewanie ziarniniaków. Sprawdź, jakie są najpopularniejsze choroby pszenicy i jak można z nimi walczyć.
Brunatna plamistość liści
To jedna z najpowszechniejszych chorób pszenicy, która dotyka również innych zbóż, jak jęczmień czy pszenżyto. Widoczne objawy pojawiają się już wiosną w formie żółtych plam z kropką w centrum. Następnie patogeny powodują zasychanie liści. Jest to szczególnie groźne schorzenie, które może zredukować oczekiwane plony nawet o 35%! Z tego powodu konieczne jest nie tylko jej zwalczanie, ale również zapobieganie jej rozwojowi.
Głownia pyląca pszenicy
Jak sama nazwa mówi, ten rodzaj chorób pszenicy przenosi się z dużym powodzeniem na wietrze, dlatego zagraża całym uprawom. Sprawia, że z kłosów nie wyrastają ziarna, tylko zarodniki grzybów, które następnie roznoszą się na okoliczne rośliny. Nie da się choroby wyleczyć – trzeba jej skutecznie zapobiegać. W przeciwnym razie może dojść do redukcji plonów nawet o 20%.
Fuzarioza kłosów zbóż
Kolejna z grzybowych chorób pszenicy. Jest groźna z uwagi na wytwarzanie mikotoksyn, które mogą dodatkowo wpływać negatywnie na jakość plonów, a nie tylko ich ilość. Tutaj jednak też fuzarioza należy do groźniejszych chorób, powodujących straty nawet do 60% plonów. Schorzenie infekuje przede wszystkim kłosy, które zmieniają kolor i pokrywają grzybnią ziarna. W niedługim okresie wzrostu zbóż możliwe jest wykonywanie specjalistycznych oprysków za pomocą środków fungicydowych.
Fuzarioza liści
Ta choroba grzybowa liści wykazuje dużą szkodliwość w przypadku zbóż ozimych. Jest widoczna na liściach w formie plan, które mają najpierw żółty, a potem brunatny kolor. Łatwo się przenosi, ale można też bez większych kłopotów jej zapobiegać poprzez zastosowanie odpowiednich zabiegów jeszcze przed siewem.
Czerń zbóż
Ten rodzaj chorób pszenicy może być wywoływany przez kilka gatunków grzybów. Nie powoduje dużych szkód w plonach, bo obniża je maksymalnie o 10%. Pomimo tego łatwo się rozprzestrzenia, zarówno przez materiał siewny, jak i wyrośnięte rośliny. Jej objawem jest łatwo zauważalny, czarny nalot na kłosach.
Mączniak prawdziwy zbóż i traw
Mączniak zaliczany jest do chorób pszenicy ozimej i może obejmować zasięgiem całą plantację, bo bardzo łatwo się przenosi. Jego objawami są zarówno charakterystyczny, mączny nalot na liściach, jak i czarne plamy w pochewkach liściowych. Opryski sprawdzają się wyłącznie w początkowym stadium uprawy zbóż; potem chorobę trudno jest zwalczyć, a może ona zmniejszyć plony nawet o 20%. Chorobie dość łatwo można zapobiegać, między innymi przez wysiew różnych gatunków zbóż ozimych obok siebie.
Rdza brunatna pszenicy
Pierwsze objawy choroby pszenicy mogą pojawić się na dowolnym etapie wegetacji zbóż. Jeśli zaatakuje wcześnie, już w momencie krzewienia roślin pojawiają się rdzawobrunatne plamy na górnej stronie liści. Następnie porażone elementy rośliny zasychają i obumierają. Choroba dotyka obu rodzajów pszenicy i jest w stanie wpłynąć na zmniejszenie plonu nawet o 50%. Zapobiegać jej można dzięki odpowiedniemu nawożeniu pól, a także usuwaniu samosiewów i głęboką orkę gruntu.
Śnieć cuchnąca pszenicy
Charakterystyczne objawy tej choroby pszenicy polegają na niskim wzroście roślin i ich zielonkawym zabarwieniu. Śnieć osadza się przede wszystkim w kłoskach, na miejscu ziarna. Ważne jest jej szybkie usuwanie, bo dojrzałe torebki z nasionami łatwo pękają i przenoszą się przez wiatr. Schorzenie jest w stanie zmniejszyć plony nawet o 50%. W walce z chorobą stosowane są rozmaite zaprawy.
Zgorzel podstawy źdźbła – grzybowe choroby pszenicy
Choroba ta wywołuje przede wszystkim znaczne straty w plonach – nawet o 60% względem zakładanej ilości. Atakuje rośliny jesienią i właśnie wtedy sprawia, że część z nich znacznie pogarsza swój wzrost i żółknie. W efekcie pszenica nie daje plonów albo daje bardzo słabej jakości ziarno.
Wśród chorób pszenicy ta wyróżnia się powstawaniem czarnych plam u podstawy źdźbła i na korzeniach. Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni w stanie zaatakować zarówno pszenicę ozimą, jak i jarą, bo przenosi się w pozostałościach po żniwach. W ochronie upraw stosuje się późny wysiew w niskich temperaturach, co zapobiega rozwojowi grzybów, ale również fungicydy.
Septorioza paskowana liści pszenicy
Choroba grzybowa pszenicy ozimej i jarej, której objawy możesz zauważyć głównie na dolnych liściach. Z czasem przenosi się na plony, zmniejszając je nawet o 25%, choć zwykle w nieco mniejszym stopniu. W jej zwalczaniu stosuje się zabiegi fungicydowe, choć można jej też skutecznie zapobiegać dzięki właściwej agrotechnice.
Septorioza plew
Choroba atakuje pszenicę jesienią lub wiosną i do tego zależą jej objawy. Na powierzchni liści pojawiają się zwykle charakterystyczne okrągłe plamy, które mogą mieć różne barwy. Ta choroba plew pszenicy zmniejsza plon nawet o 25%, dlatego ważne jest zapobieganie jej. Istnieją też preparaty przeznaczone do walki z chorobą na początku fazy kłoszenia.
Choroby pszenicy – profilaktyka i zwalczanie
Zwalczanie choroby pszenicy zależy od jej charakteru i sposobu występowania. Bardzo często stosuje się opryski ze środków ochrony roślin. Czasem jednak o wiele lepszym rozwiązaniem jest zapobieganie rozwojowi schorzeń, bo wiele z nich ma charakter nawracający. Do ochrony zbóż warto stosować:
- wysiew kwalifikowanego materiału siewnego z pewnego miejsca;
- staranną orkę resztek pożniwnych;
- wybór odmian odpornych na konkretne choroby pszenicy, które atakowały część roślin w przeszłości;
- stosowanie płodozmianu;
- wykonanie zabiegu zaprawiania materiału siewnego odpowiednimi preparatami rolniczymi;
- aplikację obornika.
Choroby pszenicy dotyczą zarówno wielkopowierzchniowych, jak i mniejszych upraw. Z tego powodu bardzo ważne jest regularne doglądanie stanu roślin uprawnych i stosowanie odpowiednich preparatów, a także metod zapobiegania chorobom. Uchroni cię to przed utratą zysku spowodowaną zmniejszonym plonem.