Choroby rzepaku mogą w znaczący sposób wpłynąć na obfitość plonów. Niektóre z nich mogą zmniejszyć je nawet o połowę. Z tego powodu tak ważne jest, aby regularnie sprawdzać stan roślin i kontrolować zdrowie uprawy.
W każdym kalendarzu rolniczym widnieją informacje o sugerowanych terminach i sposobach uprawy rzepaku. Znajdziesz tam też dane na temat profilaktyki i ochrony roślin przed szkodnikami i chorobami. To bardzo ważne, bo niektóre ze schorzeń mogą zmniejszać plony nawet o 50%, co przy uprawie gospodarczej ma znaczący wpływ na zyski. Sprawdź, jakie są najważniejsze choroby rzepaku oraz jak z nimi walczyć.
Zgorzel siewek – choroby rzepaku powodowane przez grzyby
Wśród chorób rzepaku ta dotyka już siewek, przez co atakowane są młode, niemające jeszcze żadnej odporności rośliny. Czy ze schorzeniem można walczyć? W zasadzie nie ma skutecznego sposobu na jej zwalczanie, bo nawet opryski mogą być zbyt intensywne dla młodych roślin. Z tego powodu najczęściej chroni się rzepak przed zgorzelą, przygotowując nasiona za pomocą odpowiednich zapraw.
Sucha zgnilizna kapustnych
Choroby rzepaku to bardzo często schorzenia, na które zapadają inne gatunki roślin. W tym przypadku również kapustne mogą być zagrożeniem dla twoich upraw. W przypadku suchej zgnilizny zagrożenie polega na porażeniu praktycznie całej plantacji w jednym czasie. Schorzenie może atakować rośliny w każdym momencie wegetacji. Najgroźniejsze jest dla tych wschodzących, jako że powoduje przedwczesne dojrzewanie, co może zaburzyć jakość plonów. Dodatkowo prowadzi do wylegania roślin.
Jest to choroba grzybowa, której pierwszym objawem jest nieprawidłowy rozwój łodygi. Potem schorzenie atakuje pędy, a także system korzeniowy. Jeśli zaatakuje podstawę pędu, może sprawić, że woda nie będzie pobierana przez roślinę. W takim przypadku choroba jest nieodwracalna i sprawia, że rzepak zamiera. Zwalcza się ją ogólnie jak każdą inną chorobę grzybową, czyli za pomocą oprysku fungicydami. Warto też zadbać o profilaktykę.
Czerń krzyżowych
Czerń krzyżowych to kolejna z grzybowych chorób rzepaku ozimego. Schorzenie sprawia, że na blaszkach liściowych pojawiają się charakterystyczne czarne plamy, zwykle owalne lub nieregularnego kształtu. Z czasem w tych miejscach pojawia się grzybnia z zarodnikami, które są zauważalne jako czarne punkciki. W efekcie sprawia to, że roślina nie jest w stanie dalej się rozwijać. Jeśli dotknie rzepaku na etapie tworzenia się nasion, to spowoduje ich przedwczesne dojrzewanie, niską jakość i szybkie osypywanie łuszczyny.
Szara pleśń
Sprawcą szarej pleśni jest grzyb Botrytis cinerea. Wśród chorób rzepaku ta jest o tyle uciążliwa, że może przenosić się również z innych gatunków roślin rosnących w niewielkiej odległości od rzepaku. Co więcej, patogen jest w stanie zimować w nieodpowiednio przygotowanej glebie. W przypadku tego schorzenia bardzo ważna jest profilaktyka. Szara pleśń powstaje przy wysokiej wilgotności powietrza i odpowiedniej temperaturze. Sprawia, że na liściach rzepaku pojawiają się charakterystyczne plamy, które mają wodnistą konsystencję. Następnie w tych samych miejscach pojawia się charakterystyczny, szary nalot. Roślina gnije, a jakiekolwiek próby leczenia na tym etapie zwykle nie przynoszą rezultatów. Dodatkowo zarodniki bardzo łatwo roznoszą się wraz z wiatrem.
Zgnilizna twardzikowa
Kolejna z grzybowych chorób rzepaku rozwija się zwykle już pod koniec kwietnia. Na roślinach widać charakterystyczne jasne, wodniste plamy, przez co choroba często mylona jest z szarą pleśnią. Następnie miejsca te ciemnieją, pokrywają się białym nalotem grzybni i gniją. Łatwiej jest zwalczyć chorobę, jeśli pojawi się przed kwitnieniem rzepaku. Jeżeli zauważysz zgniliznę twardzikową na dalszym etapie rozwoju rzepaku, zwykle leczenie będzie nieskuteczne z uwagi na nekrotyczne zmiany wewnątrz łodyg, uniemożliwiające roślinie pobieranie składników pokarmowych. Wskutek tego chorobie o wiele łatwiej jest zapobiegać aniżeli ją leczyć, zachowując niski próg ekonomicznej szkodliwości.
Mączniak rzekomy kapustnych
To kolejna z chorób rzepaku przenoszonych przez warzywa kapustne. Schorzenie to atakuje przede wszystkim w okresie kwitnienia. Objawy tej choroby to głównie żółknięcie, a następnie opadanie liści porażonych roślin. Schorzenie najczęściej atakuje w przypadku wysokiej wilgotności powietrza połączonej z wysokimi temperaturami. Drugą zbliżoną do tej chorobą jest mączniak prawdziwy, który znacząco wpływa na jakość i obfitość plonów.
Cylindrosporioza
To jedna z mało znanych chorób rzepaku. To nie sprawia jednak, że próg szkodliwości jest niski – schorzenie to jest w stanie zmniejszyć plony nawet o 50%. Problemem jest wykrywanie tej jednostki chorobowej, jako że jest ona praktycznie niewidoczną jesienią. Bywa efektem długiego zalegania dużej ilości śniegu, ale pierwsze objawy daje zazwyczaj już na etapie dojrzewania rzepaku.
Objawy choroby
Pierwszymi objawami choroby rzepaku są charakterystyczne plamy, które najpierw mogą być całkowicie białe, a potem brunatne z czarną obwódką. Dodatkowo dochodzi do obumierania i opadania liści. Choroba na tym etapie okresu wegetacji rzepaku praktycznie jest nie do zwalczania w skuteczny sposób, przez co powoduje duże straty w plonie na plantacjach rzepaku.
Werticilioza
Do rozwoju tej choroby rzepaku dochodzi zwłaszcza w sytuacji, gdy nie jest stosowany płodozmian. Jej prawdopodobieństwo silnie wzrasta w momencie, gdy rzepak uprawiany jest w tym samym miejscu częściej niż raz na ok. 3 lata. Atakuje rzepak w trakcie ostatniej fazy dojrzewania. Objawy chorobowe obejmują tworzenie się żółtej, a potem brunatnej plamy z chlorotyczną obwódką. Wewnątrz łodygi rozwijają się zarodniki grzybów i prowadzą do jej pękania. Z czasem roślina zamiera, bo nie może pobierać wody i składników pokarmowych. Należy ona do najgroźniejszych chorób rzepaku, jako że nie ma na nią żadnego lekarstwa.
Choroby rzepaku – profilaktyka
Ochrona rzepaku ozimego przed chorobami jest szczególnie ważna, jako że na część z nich nie ma skutecznych środków ochrony roślin. Zazwyczaj do zwalczania chorób grzybowych stosuje się opryski z fungicydów. W pozostałych przypadkach przydatne mogą być również inne środki doglebowe, jednak ich skuteczność nie jest tak wysoka, żeby zachować opłacalność uprawy. Z tego powodu istotna jest profilaktyka. Należą do niej:
- zaprawianie nasion rzepaku;
- wybieranie odmian odpornych na niektóre choroby;
- odpowiednie przygotowanie gleby poprzez usuwanie resztek pożniwnych;
- wykonanie zabiegu oprysku profilaktycznego, jeśli jest to wskazane;
- płodozmian;
- sianie upraw tak, aby rośliny różnych gatunków nie mogły zarażać się od siebie wzajemnie.
Choroby rzepaku mogą znacząco wpłynąć na jakość i obfitość plonów. Pamiętaj, aby zadbać o odpowiednią agrotechnikę i warunki uprawy, aby zmniejszyć ryzyko ich występowania.